Beperking of Bevrijding?

Beperking of handicap. Zo wordt het genoemd als je op geestelijk of lichamelijk niveau afwijkt van de norm. De norm zijnde twee zonder problemen functionerende armen en benen, tien vingers en tenen, twee ogen, twee oren en een brein wat daartussen zit en in optima forma functioneert. Mis je één of meerdere van deze basis-features van het lichaam, dan behoor je in de volksmond tot de categorie gehandicapten of mensen met een beperking. Voor degene die hiermee te maken krijgen is dit veelal in beginsel een flinke dobber om te verwerken.

Want het etiket opgeplakt krijgen van een gehandicapte betekent veelal dat het beeld wat je zelf had van gehandicapte mensen nu op jou van toepassing is, en geloof me, dat is geen pretje. Om te realiseren dat je tot een groep behoort waarvan je weet dat niemand tot deze groep wil behoren. De associaties van hulpbehoevend, onzelfstandig, afhankelijk, minderwaardig, de zwakste schakel alsmede vele anderen komen sneller op dan kool kan groeien.

Als ik als ervaringsdeskundige mijn visie hierop mag bespreken, dan kan ik met mijn hand op het hart zeggen dat het inderdaad zo voelt wanneer je in de situatie komt dat je niets anders kan dan erkennen dat een deel van je normaliter zo goed functionerende lijf niet meer doet wat het behoort te doen. Confrontatie met de realiteit die tot dat moment zo vanzelfsprekend was. als een emotionele Titanic die op volle kracht op de oceaan (al dan niet) de koers had uitgezet naar een bestemming mooier en beter dan het vertrekpunt. Een prachtig en immens schip dat op het laatste moment van één van de bemanningsleden te horen krijgt dat er een ijsberg voor je neus staat. Ontwijken is onmogelijk. We koersen er recht op af.

De klap komt, soms in de vorm van een persoonlijk gesprek met een arts, soms in de vorm waarbij je ontwaakt uit een lange slaap en bemerkt dat je ogen niet meer zien wat je normaal gesproken zou moeten zien. De klap zelf is vaak niet het ergste overigens. Die heeft meestal een versuffende uitwerking. Sufgeschoten zeggen ze in de provincie Limburg, wanneer ze bedoelen dat ze met verdovingspijlen een ontsnapt dier hebben weten te pakken.

Nee, de echte klap komt pas in de dagen, weken en soms pas maanden of jaren erna. Wanneer je langzaam maar zeker tot het besef komt dat de wereld waarin je leefde nooit meer hetzelfde zal zijn. Dat je erachter komt dat je tot het moment van de klap waarschijnlijk al die tijd al in het donker hebt gevaren, onwetend wat er zich zou kunnen afspelen op de toekomstige koerscoördinaten.

Of het nu leven is met een chronische ziekte of het moeten missen van je zicht, je gehoor of zelfs je ledematen, het is onvermijdelijk om niet verdwaald te raken in de psychische mist van de emotionele Bermudadriehoek. Natuurlijk is de duur en de diepte ervan afhankelijk van de beperking waar je mee te maken krijgt, maar in essentie heeft iedere gehandicapte hier wel mee te maken.

Tot dat moment was je slacht offer. Een onwetend dier dat lijdzaam door de rituelen van de protocollen van artsen en andere medici heen gewerkt werd, in afwachting van het vonnis. In sommige gevallen word je als slacht offer verteld wat je te wachten staat, in sommige gevallen niet en komt elke volgende stap als een ontdekking in de duisternis.

Maar wat doe je nadat het circus van emotionele en fysieke achtbanen achter de rug is?

Langzaam maar zeker kom je tot het besef dat dit de wereld is waar je in zal gaan leven. En dat heeft vaak meer tijd nodig dan je zou denken. Maar wanneer je dan je vingers volledig achter deze werkelijkheid krijgt, dan kom je ook tot de keuzemogelijkheid die je leven (wederom) voorgoed kan veranderen: accepteer je je lot en leef je naar de verwachtingen die anderen (medici, vrienden, zorginstanties, de maatschappij) en uiteindelijk jijzelf over je hebben of accepteer je de situatie zoals hij op dit moment is en maak je vervolgens de keuze om te ontdekken hoe ver je grenzen daadwerkelijk liggen en in hoeverre je ze nog kunt verleggen.

Met mijn voettocht naar Santiago de Compostella kan ik als ervaringsdeskundige zeggen dat je veel meer kunt dan je denkt, maar onlangs vond ik ook enkele zeer inspirerende video’s van mensen die ondanks hun beperking de grenzen van hun kunnen opzochten, verlegden en de wereld versteld deden staan.

Bijvoorbeeld het ontroerende pianospel van de Chinese GuiGui Zheng die aan één hand al haar vingers mist en desondanks een ongelooflijke prestatie weet neer te zetten (ondanks dat ze pas enkele jaren speelt). De eerste keer dat ik dit filmpje zag drong het niet eens tot me door wat er zo bijzonder aan was. totdat ik naar de titel van het filmpje keek en zag dat het meisje letterlijk onthand was in haar optreden als pianist.

Of de 30 jarige Ricardo Porva die zonder benen zijn skateboard als een ware professional beheerst en geweldige trucs weet uit te halen op het parcours. Op zulke momenten realiseer je dat mensen fenomenale wezens zijn die elk in hun eigen manier de wereld bevrijden en veranderen van de aannames en (voor)oordelen die rondom mensen met een beperking hangt.

Want wanneer je jezelf kunt bevrijden van de beperkingen waarmee je te maken krijgt, dan kun je de wereld bevrijden van de etiketten die vaak argeloos en soms meedogenloos op deze groep geplakt worden. En dan is een beperking werkelijk een bevrijding.

Op ons succes,

Robert

Wil je meer lezen over mijn voettocht naar Santiago de Compostella? Bestel dan mijn boek Geef Nooit Op! Ruim 250 pagina’s waarin ik je meeneem in het avontuurlijke en meeslepende verhaal over wensen, grenzen en de obstakels en cadeaus van het leven.