De Dood Als Nieuw Begin

Het is de emotionele druk die ik voel toenemen. Zonder dat ik het zelf verlangd heb. Nog anderhalve dag te gaan en het is zover. We hebben er de hele week naartoe gewerkt, Alex, Maartje, mam en ik. Maar geen van allen hebben we het verlangd om het zover te laten zijn. Als ik wist dat ik deze dag dit zou doen, dan had ik me waarschijnlijk beter voorbereid. Maar dat kan niet. Je kunt niet weten wanneer deze dag komt. En je erop voorbereiden kun je waarschijnlijk ook niet.

Voor sommigen komt de dood onverwacht. Voor anderen komt hij verwacht. En zelfs voor sommigen komt hij als een geschenk. Voor hen die de dood als een geschenk zien, kan ik me vorostellen dat het een lange lijdensweg betrof en dat bij het vinden van de dood – of eerder gezegd, de dood die hen vindt – er sprake is van verlichting. Fysieke verlichting, want de pijn die er was is ineens weg. Je zweeft als een doorzichtige ervaren ziel van je lichaam weg, misschien terugkijkend op dat wat vroeger je lichaam was. Dat lichaam, dat je al die jaren hebt kunnen gebruiken. Dat er altijd voor je was. In voor- en in tegenspoed. En wanneer je het leven afsluit met een lichaam dat zich in tegenspoed bevindt, dan kan ik me indenken dat je de dood omarmt.

Voor hen die de dood al zagen zien aankomen beeld ik me in dat het zowel een afsluiting als een nieuw begin is. na een lang leven is het lichaam doorleefd. Het heeft gedaan wat je wilde en heeft de bevelen die opgegeven waren door de mind opgevolg. Soms goede bevelen, soms minder goede, maar uiteindelijk allemaal keuzes die terprekke zin gemaakt en waar het lichaam aan onderhevig is geweest. Wellicht dat de mind er ook invloed op heeft uitgeoefend. Op het lichaam bedoel ik dan. Want ik geloof wel ergens dat wat je denkt gevolgen kan hebben voor dat wat je voelt. Emotioneel, maar ook fysiek.

Mijn Petra was iemand die de dood zag aankomen. En ze was er klaar voor. In haar laatste blog eindigde ze haar tekstuele leven met de woorden: Ik ben er klaar voor. Op naar de volgende stap omhoog. Het is dan alsof er na een langverwachte vertraging dan toch datgene gebeurt wat uiteindelijk onvermijdelijk bleek te zijn. en het is de ironie dat juist de mensen die gaan er vrede mee hebben, en dat het de mensen zijn die achterblijven die de meeste pijn voelen. Verdriet. Angst misschien wel, of wanhoop. Omdat ze niet weten wat ze nu moeten doen, hoe ze verder moeten. Ook dat vindt een plek, ook al kan daar flink wat tijd overheen gaan voordat dat zover is.

En dan de mensen van wie je wellicht niet verwachtten dat ze zouden gaan. Mijn vader was zo’n persoon. Oké, hij had genoeg klachten en zijn leeftijd was er goed voor (76). En toch kwam het als een enorme verrassing. Hartstilstand, als gevolg van hartritmestoornissen. Nu ik erover nadenk – en dat doe ik veel de laatste dagen, soms met succes – vind ik er nog wel de ironie in terug, omdat mijn vader zelf ook lichtelijk gestoord was. Met bizarre gewoontes, langdurige kookrituelen en zelfs een eigen verzonnen taal denk ik dat hij dan wel als een vreemde snuiter gekwalificeerd kan worden. Ik denk dat het voor hen zelf als een behoorlijke schok kwam (ervan uitgaande dat ze na hun dood nog een bewustzijn hebben die deze gedachte kan oproepen).

Pa had al lang en breed plannen gemaakt om na zijn operatie de komende tijd lekker te gaan geniten, onder meer van het vakantiehuis dat hij en mijn moeder in Frankrijk hebben. Ook de plannen voor Kerstmis waren al gemaakt: gebraden eens met cranberrysaus, aardappelkroketjes en de traditionele stoofpeertjes. Met nog wat side-dishes zou het een feestelijke happening worden.

Maar dat werd bruut en abrupt verstoord, toen ik zaterdagochtend uit mijn bed werd gebeld door mijn moeder, met de mededeling dat ik zo snel mogelijk naar België moest komen. “Het gaat niet goed met pa. Ze zijn nu met hem bezig en je moet direct komen. En Alex moet ook komen.” feitelijk had ik toen al kunnen weten wat er aan de hand was, maar omdat ik zonder nadenken mijn spullen had gepakt (enkel mijn eigen medicijnen) heb ik er geen seconde over nagedacht waarom ik eigenlijk onderweg was. Ik wist dat het om mijn vader ging, maar ik wist niet wat er exact aan de hand was. pas bij Den Bosch, na het maken van een pitstop om te ontbijten, kreeg ik het bericht van mijn moeder. We waren nog een uur van mijn ouders adres verwijderd, en bij het plegen van dit telefoontje hoorde ik de tremors in de stem van mijn moeder. Toen ik haar vroeg hoe het met haar ging, bevestigde ze mijn gevoel: “Verdrietig”, antwoordde ze. ‘Waarom?’ vroeg ik, lichtelijk onwetend. “Pa is zojuist overleden.”

Een schokgolf van verbijstering, ongeloof en wanhoop denderde over me heen en ik wist niet anders te antwoorden dan ‘WAT?!’. Ik vraag me dan ook nu af hoe we het resterende uur in de auto hebben kunnen doorbrengen. Als in een wazige wolk van verslagenheid reden we de laatste kilometers, tot het moment waarop we thuis aankwamen. Zelfs toen was er eigenlijk geen plaats voor langdurige emotionele rouw, want vrijwel direct moesten we aan de slag om te zorgen dat de uitvaart, die exact een week later ozu plaatsvinden, geregeld zou worden.

Emotie maakt in zulk soort gevallen onherroepelijk plaats voor ratio, en ik denk dat dat ook wel goed is. anders zou er namelijk helemaal niets meer van de grond komen. dat betekent daarentegen ook, dat de emotionele gevoelens zich langzaam aan opstapelen, tot het moment waarop het onderbewustzijn – en waarschijnlijk ook het bewustzijn – het gepast vindt om die emotie toe te staan.

Deze afgelopen week was zwaar. Erg zwaar. Ik voelde dat die emotie zich begon op te stapelen, maar ik had geen andere keus dan die opzij te schuiven en eerst ervoor te zorgen dat  de praktische, logistieke en administratieve zaken geregeld waren. Ik denk zelfs dat de werkelijk zware tijd nu is aangebroken. Het besef dat mijn vader er niet bij zal zijn als we Kerst vieren, als we het nieuwe jaar inluiden. En ook zijn verjaardag in september, en waarschijnlijk helemaal met Vaderdag zullen me mogelijk zwaar vallen.

Het valt niet mee om zoiets te verwerken. En zeker omdat in het afgelopen jaar nu twee zeer dierbare mensen zijn gegaan. Ik denk dat het de tijd is die uiteindelijk ervoor moet zorgen dat ik langzaam maar zeker weer mijn draai vind. Tot die tijd neem ik ook de tijd om uit de running te zijn. kleine stapjes…

Mijn vaders dood zal een nieuw begin van mijn leven zijn. Een leven zonder vader. Zo ook zal mijn vaders dood een nieuw begin voor hen betekenen. De dood is immers enkel het afscheid nemen van het fysieke. Wat overblijft is dat wat eeuwig en echt is, en nooit sterft. 

Robert