Kaart van de Wereld

We kijken door onze ogen de wereld in. En wat zien we? Wel, de wereld natuurlijk. Maar het frappante is dat de wereld er voor jou anders uitziet dan dat het voor mij doet. Nee, ik doel niet op de conditie van mijn ogen – hoewel dat feitelijk ook een rol meespeelt. Wat ik bedoel is dat iedereen zijn of haar eigen kaart van de wereld heeft.

Lang geleden, toen Columbus nog geen voet aan Amerikaanse bodem had gezet, leefden er de natives van het land. Indianen. Aan de oevers van de zee konden zij uitkijken over de oceaan. De meesten deden dat dan ook wel, maar omdat zij niet iets raars aan de horizon verwachtten, zagen zij ook niets. De lokale sjamaan echter – de medicijnman van de stam, mogelijk beïnvloed van zijn eigen medicijnen, tuurde net als de krijgers van de stam de verte in. Het enige verschil was dat hij op de horizon van de waterlijn vreemde grootse vaartuigen zag, bij ons beter bekend als schepen.

Nadat de sjamaan nog een aantal keer goed in zijn ogen had gewreven om te zien of hij niet apestoned was en hallucineerde, riep hij andere stamleden erbij om samen vanaf de branding van het strand te turen naar de schepen in de verte. Hoe kwam het dat zij dit niet eerder gezien hadden?

Dat wat je niet verwacht, dat zie je ook niet. En vice versa: dat wat je wel verwacht, zie je wel. We kennen het allemaal: na de beëindiging van een intieme relatie loop je verdwaald in gedachten door de stad. Vanuit een kledingwinkel horen we een muziekje galmen dat je doet herinneren aan je verloren liefde. Er triggert iets in je. Maar je loopt door. Nog geen uur later hoor je datzelfde liedje weer, en aan het eind van de dag heb je het nummer zo vaak gehoord dat je je begint af te vragen of het een complot is tegen jou.

Het is geen complot, trust me. De oorzaak ligt binnen jezelf. Want op het moment dat jouw relatie eindigde, stond je focus op scherp op dingen die gerelateerd zijn of waren aan jouw liefde. Daarvoor was je je er misschien minder van bewust dat radio’s, muziekzenders en mensen met iPod’s om je heen datzelfde nummer draaiden. Tot het omslagpunt. En vanaf dat moment lag je focus onder meer daarop. Het gevolg? – Je hoort het nummer overal!

Dat wat jij ziet, hoort, en voelt wordt aanvankelijk gefilterd. Het eindresultaat is dat je je focust op dat wat belangrijk voor jou is, en daarmee heb je de kern van dit verhaal te pakken, de kaart van de wereld.

Kaart van de Wereld
We hebben allemaal een kaart van de wereld. Een representatie van hoe wij vinden dat onze wereld er uit moet zien, en er uit ziet. Zien wij iets wat we bestempelen als ‘mooi’ of ‘lelijk’, dan plakken we daarmee een label van onze kaart van de wereld op. Hetzelfde geldt voor ‘gelijk’ en ‘ongelijk’. Dat gaat goed zolang anderen het daarmee eens zijn. Op basis daarvan kunnen we overeenstemmend het met elkaar hebben over dat wat wij als realiteit bestempelen.

Maar er zit ook een keerzijde aan: op het moment dat onze kaart van de wereld niet overeenkomt met de kaart van de ander. Jij vindt het mooi, de ander vindt het lelijk. Op zich geen big deal. Maar als het aankomt op wezenlijk belangrijke zaken, zoals liefde, normen, waardes en/of (geloofs)overtuigingen – kortom, de fundamenten van jouw leven – dan groeit de kans dat de vlam in de pan kan slaan.

Binnen bepaalde religieuze stromingen vind je takken waarbij ‘de realiteit’ verkondigd wordt als zijnde één enkele mogelijke waarheid; die van hen. Er is geen discussie over mogelijk dat er een andere waarheid zou kunnen zijn, en mocht je het daarmee niet eens zijn, dan ben je verbannen van participatie, wordt je niet meer toegelaten en in sommige extreme gevallen betaal je met je leven.

Gelukkig is het in ons kikkerlandje niet zo dramatisch, maar verschillen in kaarten van de wereld komen we wel elke dag tegen. En dat is goed! Want de wereld is zo veelzijdig als onze mind is. De manier waarop ik de wereld aanschouw vind ik mooi. Maar dat betekent niet dat jij mijn manier ook mooi moet vinden. En gelukkig heb jij daarom jouw kaart van de wereld, hopelijk één die jouw wereld ook mooi kleurt.

Je bent te allen tijde in staat én verantwoordelijk voor hoe jouw wereld eruit ziet. Niemand anders kan bepalen hoe jouw realiteit is. En daarmee heb je de spreekwoordelijke koe bij de horens te pakken. Je kunt kiezen. Focus je op mooi, of focus je op lelijk?

En als er dan iemand is die jouw mooie wereld als lelijk bestempelt, dan is een discussie niet noodzakelijk. Een twist om de waarheid van de realiteit is namelijk een eindeloze wedstrijd tussen twee of meer partijen die allebei gelijk hebben.

Nieuwsgierig
Persoonlijk ben ik niet voor dit soort discussies, waarbij het onzinnig is om te bekvechten over wie er gelijk heeft. Het kost veel energie, veel tijd, heeft vaak een contactverwijdering als gevolg (er is een winnaar en dus ook een verliezer, en dus een tweedeling), en dat kan bijna nooit de bedoeling van het gesprek zijn geweest.

In plaats van vast te klampen aan je eigen gelijk en deze met hand en tand verdedigen, kun je deze ook met de ene hand vast blijven houden, en de andere hand uit steken om met nieuwsgierigheid tegemoet te treden aan de ander. Stel een vraag, word oprecht geïnteresseerd in hoe de kaart van de wereld er voor de ander eruit ziet.

Dat betekent overigens niet dat je er in mee moet gaan. Je kunt er altijd nog voor kiezen om bij jouw realiteit, jouw waarheid te blijven. Maar doordat je nieuwsgierig blijft naar de wereld van de ander, stel je jezelf in staat om werkelijk erachter te komen wie de ander is. Antwoorden op hoe iemand denkt, kijkt, voelt, en dus de wereld ervaart geeft je een inzage in de ander. En dat is magisch.

Mensen die beweren dat hun kaart de enige juiste is, vind ik boeiend. Want met deze opmerking claimen ze dé waarheid te verkondigen over een bepaald onderwerp. En ik weiger te geloven dat er één gekaderde, vast omlijnde waarheid is. Mijn natuurlijke nieuwsgierigheid krijgt een haast niet te onderdrukken prikkel die me kietelt vragen af te vuren op hen die deze waarheid claimen. En zal ik je wat zeggen? De meest boeiende conversaties komen daaruit. Want ik hoef niet te geloven wat zij geloven. Alleen als ik dat wil. En daarmee sta ik aan het roer van mijn leven. Ben ik de kapitein die bepaalt waar ik heen ga.

Wij zijn allemaal onze eigen Columbus, onze eigen sjamaan.

Op ons succes!

Robert