Hoe Herken Je Een Leugenaar?

Liegen. In de kern van ons wezen zijn we er op tegen. Maar tegelijkertijd doen we het allemaal. Jij, ik, je collega’s, je vrienden, je buren; iedereen. Vanaf het moment dat we in de wieg liggen tot ver in ons volwassen leven trainen we onszelf om beter te liegen – van een fake cry van een baby die aandacht wilt tot een presidentiële ontkenning om te verhullen wat er werkelijk is gebeurd. De vraag is echter: hoe kom je erachter wanneer iemand liegt?

Zou het niet geweldig zijn om je eigen interne leugendetector te hebben om te achterhalen of iemand werkelijk de waarheid vertelt of gewoon een sprookje aan het verzinnen is? Elk gesprek dat je voert geeft je de informatie over welke woorden werkelijk waar zijn en welke regelrecht uit de lucht gegrepen zijn om vervolgens in de metaforische hete koekenpan als gebakken pakketje aan je aangeboden worden. In dit artikel vind je tools om anderen te kunnen lezen op de waarheid of een leugen.

Taal
Er zijn eigenlijk maar twee manieren om erachter te komen of iemand de waarheid vertelt of een leugen verkondigt. De eerste manier is het verbale deel; de woorden die iemand zegt, of eigenlijk de manier waarop iemand de woorden zegt.

Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat wanneer je er op gaat letten, er ontzettend veel nuanceverschillen op te merken zijn in iemands stem als je naar zijn of haar verhaal luistert. Met name wanneer je je  ogen sluit en op de stem concentreert, zul je merken dat verschillen in tonaliteti, volume, intonatie en klank een belangrijke rol spelen in de perceptie van de wereld van de ander. Ik moet er eerlijkheidshalve wel bij zeggen dat wanneer je je ogen toch al niet zo goed kunt gebruiken, je op dit vlak wel een licht voordeel opbouwt.

Een leugenaar zal in de regel juist meer nadruk leggen op zijn ontkenning dan iemand die de waarheid vertelt. Bovendien zal hij de neiging hebben om zich te wenden tot een formelere manier van taalgebruik. In de video hieronder vindt je een mooi voorbeeld. Ook klemtoon, volume en intonatie zijn in een leugen anders dan wanneer iemand de waarheid vertelt. Hoewel het niet altijd even makkelijk is om een leugen van de waarheid te onderscheiden (omdat het heel goed kan dat een leugen een gedeeltelijke waarheid in de kern heeft), is het goed om je oren te trainen op de manier waarop iets gezegd wordt; gaat de toon omhoog of omlaag en bij welke worden gebeurt dat? Waar ligt de klemtoon? Verheft iemand zijn stem?

Een leugen zal meestal met een lagere tonaliteit uitgesproken worden dan een waarheid, op en meer monotone manier.  Maar uiteraard zijn er mensen die zich hier al bewust van zijn en juist het tegenovergestelde doen om je te misleiden; met luidere stem meer nadruk leggen op de ontkenning en in een ruimere toonladder de onwaarheid presenteren.

Omdat het soms lastig is om enkel op de woorden af te gaan, is de tweede manier ook een hele goede om te zien of iemand je een broodje aap verkoopt of niet.

Lichaamstaal
Als je niet altijd af kunt gaan op wat iemand zegt, of het nu gaat om iemand die zich gesloten opstelt of iemand die niet de waarheid wil onthullen – dan kun je leren om iemands lichaamstaal te leren lezen.

Onderzoek wijst keer op keer uit dat lichaamstaal de meest belangrijke factor is in het overbrengen van een boodschap. Hoewel de getallen uiteenlopen – sommigen zeggen dat lichaamstaal zo’n 55% van de totale communicatie uitmaakt; anderen beweren dat dit zelfs meer dan 70% is – zijn de experts het er allemaal over eens: lichaamstaal is de sleutel van effectieve communicatie. Maar waarom eigenlijk?

We leven in een behoorlijk rationele wereld waarin we de shift van fysieke naar voornamelijk mentale arbeid hebben gemaakt. In plaats van de handen uit de mouwen te steken op het platteland of in een fabriek, zitten de meesten van ons het merendeel van de dag voor een computer, steken we vooral de flashdrive in een usb-poort en is ons brein de meest gebruikte tool van onze totale gereedschapskist.

En omdat we zo’n nadruk hebben gelegd op het mentale en rationele, zijn we ons over het algemeen veel minder bewust van wat ons lichaam doet. Heb je wel eens gelet op je gesprekspartner; hoe hij zijn armen gebruikt, waar zij met haar ogen kijkt of wat de spiertjes rondom de mond doen als ze je iets vertelt? Er valt zoveel meer uit iemands lichaamstaal te halen, dan enkel uit de woorden die je hoort.

De geheimen
Eerlijk? Het is niet makkelijk om een leugenaar te inthullen. Hoewel we allemaal weten dat wanneer iemand zijn armen over elkaar doet hij een gesloten houding aanneemt of tijdens zijn verhaal met zijn ogen naar de rechterbovenhoek kijkt hij een visuele voorstelling van het vertelde creëert en niet herinnert, zijn dit over het algemeen op zichzelf staande signalen die niet direct een indicatie hoeven te zijn van een leugenaar.

Liegen heeft een belangrijke positie ingenomen in ons dagelijks leven. Soms liegen we uit (zelf)bescherming, soms omwille van afleiding van de waarheid en soms om andere redenen. Van een niet oprecht gemeend compliment naar je partner over zijn of haar uiterlijk tot een vermaskering van een schulddaad. En hoewel we inmiddels de technologie hebben om brainwaves te volgen en focuspunten van ogen te tracen, de meest effectieve manier van het spotten van een leugen blijft de menselijke.

Een mooi verhaal over waarheid en leugen is dat van Herman Koch. In de iink hieronder vind je een audiobestand van hem waarin hij een erg vermakelijk verhaal voorleest dat je niet alleen amuseert, maar ook tot nadenken nazet over de flinterdunne grens tussen waarheid en bedrog.

Wil je meer weten over hoe je iemand gedachten kunt lezen, hoe je meer inzichten krijgt in iemands lichaamstaal, en wat hij werkelijk vertelt, en hoe je jezelf nog beter kunt trainen op het onderscheiden  van de waarheid en de leugen? Klik dan hier voor meer informatie over het Communicate 2 Connect seminar.

Beluister Korte Geschiedenis van het Bedrog online of klik op de luidspreker om het bestand automatisch te downloaden.

Op ons eerlijke succes!

Robert