Er zijn in ieders leven mensen waarbij het lijkt alsof ze nooit genoeg lijken te kunnen krijgen in het vragen van aandacht, tijd, geld of materiële zaken. Elke actie die je neemt om hen te gunste te zijn lijkt te verdwijnen in een bodemloze put, dat almaar blijft vragen om meer. Hoe ga je hier mee om?
Bij mensen die niet al te dicht bij je staan is dat over het algemeen makkelijker dan bij mensen die juist dicht bij je staan. Je doet een paar stappen achteruit, neemt minder vaak contact met ze op, verwijdert ze misschien zelfs compleet uit je leven.
Bij familie, vrienden en relaties ligt dat toch anders. Vaak is de emotionele band hetgeen dat voor een ingewikkelder situatie zorgt, al was het maar in je eigen lijf en leden. Een vriendschap die al 10 jaar jullie met elkaar verbindt, een ooit liefdevolle relatie met je geliefde, waarbij jullie enkel oog hadden voor de stralende kanten van de ander, of je bloedeigen familie, waar, hoewel je er misschien niet voor gekozen hebt, je onlosmakelijk mee verbonden bent.
De gevoelens die naar boven komen in situaties waarbij de ander je het gevoel geeft alsof hij of zij je keer op keer leegzuigt van je energie staan in verbinding met je overtuigingen ten aanzien van die persoon. Etiketten die jij en ik hebben geplakt op de ander, en die ons kleuring heeft gegeven in de manier waarop we die ander zien: “Dit is mijn partner, hij is advocaat, een liefdevolle, maar ook strenge vader en een geweldige minnaar”. “Zij is een lieve vriendin, maar ze heeft ook nog wel eens de neiging om door te schieten in haar enthousiasme en me daardoor de les te lezen”. Als je goed kijkt naar anderen, zie je snel genoeg welke etiketten er door jou op ze geplakt zijn.
De vraag is niet zozeer of dit waar is of niet, maar eerder wat ertoe heeft geleid dat jij die etiketten op ze geplakt hebt. Het antwoord is in jullie contactvorm, het soort relatie wat jullie met elkaar hebben opgebouwd.
Hoewel dit geen garantie geeft voor een vooraf bepaalde en slechts na te volgen traject, geeft het je wel inzichten in hoe jullie elkaar ooit hebben leren kennen; de basis, het fundament van jullie relatie.
In de loop der tijd is er echter iets veranderd: jullie zijn je eigen pad ingeslagen. Misschien heb je jezelf op enige wijze verder ontwikkeld en lijkt het alsof de ander heeft stilgestaan of misschien zijn jullie overeenkomstige interesses veranderd.
Wat het ook geweest is, de relatie zoals hij was is er niet meer. De liefdevolle, vriendschappelijke of zelfs professionele aandacht die jullie aanvankelijk voor elkaar hadden is nu omgeslagen in een ander soort aandacht – één die veruit minder positief is.
Bedenk dat negatieve aandacht ook aandacht is. Wanneer de ander niet meer de aandacht krijgt zoals hij of zij het zou willen hebben, wanneer de ander primair gefocust is op negativiteit (in diens leven, al dan niet aan jou gerelateerd), wanneer de ander niet meer weet hoe hij of zij om positieve aandacht kan vragen, dan lijkt negatieve aandacht hét redmiddel te zijn om toch nog aandacht te kunnen ontvangen van anderen.
Het verzoek om negatieve aandacht of energie-vampierisme hoeft echter nog geen geldige reden te zijn om dit ook toe te laten, ondanks de band die jullie met elkaar hebben. Zou je dat bij een onbekende wel toelaten?
Natuurlijk, het is je familie, je geliefde, je vriend(in) die je al jaren kent, dus dat is anders. Je bent bereid (geweest) om net even dat extra stapje voor ze te doen, wat ze ook van je vragen. Ook al lijkt dat een groef in de plaat te zijn geworden in de loop der jaren.
Stel je grenzen
De overtuiging dat je bij mensen die dicht bij je staan grenzen moet stellen is voor veel mensen confronterend. Ze denken dat de ander wel weet hoe zij zelf in elkaar zitten en wat ze prettig of onprettig vinden, en bovenal, waar de grens ligt.
Maar de illusie is, dat we vaak helemaal niet weten waar die grenzen liggen. Een van mijn leermeesters vertelde me ooit, dat een echtpaar wel 60 jaar getrouwd met elkaar kan zijn, en dat de één een flink gedeelte weet van de ander en vice versa, maar dat er altijd weer nieuwe ontdekkingen te vinden zijn aan de horizon van de ander. Het duurt immers al een leven lang om jezelf te leren kennen, en vaak is dat zelfs nog niet genoeg, laat staan dat je de ander in één leven volledig leert kennen. Geef dus aan wanneer een grens bij jou is bereikt.
Het risico van geen grenzen
Wanneer je geen grens aangeeft, of anderen er overheen ziet gaan en het toestaat, dan is je automatische reactie boosheid of een afgeleide daarvan (irritatie, woede, depressie). Lange termijn boosheid, wanneer de ander maak genoeg over je grens heen gaat, resulteert in een discrepantie of emotionele verwijdering tussen jou en de ander. Dat wat eens zo leuk en fijn was aan de ander wordt langzamerhand vervelend en irritant, en die positieve fine gevoelens hebben nu plaatsgemaakt voor gevoelens van pijn, boosheid en verdriet.
De reactie van de ander
Wanneer je een grens aangeeft bij de ander, dan zijn er fundamenteel gezien drie mogelijkheden. Ofwel ze ‘stemmen ermee in’ en respecteren je grens, ofwel ze respecteren je grens niet. Emotionele chantage kan hiervan een gevolg zijn.
Emotionele chantage wil zeggen dat anderen inspelen op je gevoel om toch te krijgen wat ze van je verlangen – het verlengen of verwijderen van je grens die je voor jezelf hebt gesteld en kenbaar hebt gemaakt aan de anderen (als je dit nog niet hebt gedan dan is het raadzaam om dit kenbaar te maken. Lees hiervoor mijn artikel over verwachtingen en teleurstellingen).
Wanneer er emotionele chantage in het spel is, dan doe je er goed aan toch voet bij stuk te houden indien deze grens belangrijk voor je is. Bij een grens die minder belangrijk voor je is, is het je eigen overweging om ervan af te wijken of niet.
Uiteraard kan dit erg moeilijk zijn, zeker gezien de overtuigingen die hieraan ten grondslag liggen ten aanzien van de persoon die ze overschrijdt. Maar bedenk wel: is het je waard om continu je hulpbronnen in de ander te pompen zonder resultaat en daardoor je eigen energie én relatie met die ander daardoor te zien wegvloeien en verslechteren? De relatie die je met de ander had is veranderd, dat lijkt een feit. Wellicht is het nu tijd om enige afstand te nemen van de persoon die alsmaar zoveel van je vraagt zonder dat het jezelf iets goeds oplevert en jezelf buiten schot stelt van de energiedrainage van de ander.
Dezelfde leermeester die ooit zei dat je een heel leven kunt uittrekken om iemand echt te leren kennen , zei ooit de woorden: You live your life, and I live mine. And if by any chance we meet each other, it’s wonderful. De onder liggende boodschap hiervan is dat jij niet verantwoordelijk bent voor andermans geluk, en dat jouw leven ook niet altijd parallel hoeft tel lopen aan dat van de ander, ook al is dat een langdurige relatie geweest van een familielid of een vriend(in).
Het lijkt een actie die resoluut klinkt, maar als het vriendelijk aangeven van grenzen, erover in communicatie gaan met de ander en een oplossing zoeken niet en alle andere maatregelen niet helpen, dan is voet bij stuk houden ten gunste van jezelf, en de gevolgen wellicht de beste keuze voorhanden.
Op jouw succes.
Robert
[…] de middelvinger moet geven en je je partner de echtscheidingspapieren moet laten ondertekenen onder emotionele chantage – Oh God no! Maar het is wel goed om te zien wat je kunt doen om de situatie, stap voor stap, uit […]
Bedankt voor dit artikel Robert! Ik las het nav. je blog van vandaag. Het gaat er denk ik in dit soort situaties vooral om de ander te laten weten wat zijn/haar gedrag met je doet. Hoe je je voelt en wat je zou willen. Daarnaast zou je in kunnen gaan op de gevoelens en behoefte van de ander die vermoedelijk achter dit gedrag liggen. Als dit allemaal niets oplevert is het contact beëindigen wellicht inderdaad de enige manier.
Hi Rox,
Je kunt aangeven wanneer iemand emotioneel chantage inzet om te verkrijgen wat hij of zij wil. De ‘voor-wat-hoort-wat’ manier, waarbij voorwaardelijke emotie of gevoelens ingezet wordt om bij de ander iets gedaan te krijgen is een duidelijk herkenningspunt van emotionele chantage.
Besef goed dat emotionele chantage of voorwaardelijke liefde op basis van onuitgesproken verwachtingen in veel gevallen een vorm van zelfbescherming of projectie is (of beide); de chanteur legt voorwaarden op zijn of haar liefde, aandacht of zorg, omdat dit mogelijk ook in zijn of haar leven zo is voorgekomen.
Begrijpen waar emotionele chantage vandaan komt is één – je eigen grens aangeven, alsook kunnen en durven benoemen dat de ander je op dat moment emotioneel chanteert is daarin de tweede stap.
Realiseer je dat je de ander niet kunt veranderen, zeker niet als de ander niet kan of wil inzien wat de consequenties zijn van zijn/haar acties en gedragingen. Om die reden kun je het dan ook beter bij jezelf zoeken, zeker in beginsel. Zet je grens, maak het duidelijk dat je dit niet accepteert, zelfs als dit mogelijk een einde voor de relatie kan betekenen. Immers, iemand die je emotioneel chanteert is, in ieder geval in mijn optiek, niet de moeite waard om een langdurige relatie mee op te bouwen of voort te zetten. (tenzij hij/zij de bereidwilligheid heeft en de stappen neemt om hier verandering in aan te brengen).
Dit geldt zowel voor vrienden als voor geliefde.
Kan je een chanteur laten inzien dat wat hij of zij doet fout is?
Helemaal waar Rob. In dit artikel schets ik voornamelijk een ‘last resort’ handreiking. Natuurlijk is het aan te raden eerst het op een vriendelijke doch duidelijke manier aan te geven. Veel mensen zijn zich niet bewust ervan, dat ze hun grens ook op een zachte manier kunnen aangeven, in plaats van direct een frontoffensief te starten.
Mocht het vriendelijke echter niet werken, na herhaaldelijke pogingen, dan geeft het meestal aan dat je toch duidelijker je grens zult moeten (of kunnen) aangeven.
Bedankt voor je aanvulling!
Mooi inzicht Paul. Je grenzen aangeven is niet altijd even makkelijk, en het zal misschien ook verdere oefening vragen om niet meer over die grenzen heen te gaan of te laten gaan. Besef je goed dat je de kracht al in je hebt om aan te geven wat je wel en niet wilt in je leven, maar dat het vaak de overtuiging of angst is die je erin tegenhoudt het aan te kaarten. Stel jezelf het doel en neem, ook al ben je er onzeker over, de eerste stap. Je bent een topper!
Mee eens Robert! Nog 1 aanvulling, het is ook de toon die de muziek maakt daar vraag je nog meer virtuositeit van elkaar!
Inspirerend verhaal!
Ik herken hier heel veel in over mijn situatie de afgelopen jaren, tot op de dag van vandaag zelfs !
Af en toe heb ik genoeg kracht om mijn grenzen voldoende te verdedigen, maar regelmatig wordt ik nog over mijn grens heen getrokken, de ene keer bleek het de moeite waard geweest te zijn, de andere keer ben ik achteraf boos op mijzelf dat ik mijn grens niet voldoende verdedigd heb.
Ik hoop, op korte termijn, de kracht te vinden om deze “grens-oorlog” snel te beëindigen, en niet te hoeven toegeven dat ik mijn grens definitief heb laten overschrijden, maar juist te kunnen zeggen dat ik mijn vijand verslagen heb..
(en dan realiseer je je, na het schrijven van zo’n commentaar, dat het best wel heftig is….)