Taal is de symbolische vertegenwoordiging van een ervaring. Deze omschrijving hoorde ik onlangs van niemand minder dan Deepak Chopra. En zijn uitspraak zette me aan het denken. Als een taal een vertegenwoordiging is van een ervaring, kun je er dan ooit van uitgaan dat iemand je volledig begrijpt? Immers, jouw ervaring is nooit 100% gelijk aan dat van de ander.
Waarschijnlijk niet. Maar hoe kun je er dan toch voor zorgen dat wat jij ervaart vertaald wordt in de woorden die je beschikbaar hebt, zodat de ander je begrijpt? Miscommunicatie is niet zomaar een begrip, het komt sneller en vaker voor dan je denkt.
Het funeste van woorden is, dat ze nooit exact de ervaring kunnen weergeven, maar dat het altijd bij benadering plaatsvindt, en dat nagenoeg elk woord een eigen interpretatie heeft; die van de lezer of luisteraar. Denk maar eens aan woorden als ‘beloning’, ‘euforie’ of ‘relatie. Het zijn de filters van de toehoorder die jouw woorden interpreteren naar een format, dat voor hem of haar begrijpelijk is. Met andere w oorden: je gesprekspartner begrijpt enkel de interpretaties die hij zelf maakt van de woorden die je gebruikt (om nog maar te zwijgen over de woorden die de ander denkt te horen, maar niet gezegd zijn).
Omdat een ervaring miljarden bits aan informatie bevat (zo’n 4 miljard per seconde gemiddeld), is het letterlijk onmogelijk om alles in woorden te gieten. Daarom vindt er een proces plaats in de mind van de luisteraar, dat ook wel de interne map van representatie genoemd wordt.
De interne map van representatie is een vereenvoudigde ‘weergave’ van een ervaring. Een ieder van ons heeft zo’n map, en voor een ieder geldt dan ook de regel: de map is niet het gebied.
“Wat?” hoor ik je denken.
Stel, je gaat op verkenningstocht in een gebied dat je nog nooit eerder hebt doorkruist. Terwijl je door dit onbekende gebied heen reist, maak je ondertussen een representatie of vereenvoudigde weergave van dit gebied door een kaart of map te tekenen. Op die manier kun je later, wanneer je nog eens door dit gebied heen reist, je weg makkelijker vinden. Je noteert enkel de belangrijkste elementen, om ervoor te zorgen dat je niet de kluts kwijtraakt wanneer je de volgende keer deze map nodig hebt. Een overvloed aan informatie kan immers erg verwarrend werken tijdens je reis.
Ditzelfde geldt voor je mind. Dat wat je ervaart, wordt vertaald via één of meerdere van drie kanalen: en elk kanaal geeft alleen de meest belangrijke informatie weer van dat moment.
Wanneer je dus met iemand praat, kan het goed zijn dat je lang niet alle communicatiekanalen tot je kunt nemen, laat staan dat je ze ook nog eens op de manier interpreteert die congruent zijn met die van je gesprekspartner.
Hieronder geef ik je daarom een aantal tips die je kunt toepassen wanneer je met iemand in gesprek bent, om er voor te zorgen dat je on track blijft en niet verdwaald raakt in het oerwoud van woorden en betekenissen.
1. Wees nieuwsgierig
Nieuwsgierigheid naar de kaart van de wereld van de ander is zonder meer de belangrijkste vaardigheid die je bezit om de ander beter te kunnen begrijpen. Zonder nieuwsgierigheid heeft het namelijk geen enkele zin om met een ander in gesprek te gaan. De enige reden die ik kan bedenken is, zoals mijn NLP-mentor ooit zo mooi omschreef: verbale masturbatie – praten voor je eigen plezier.
2. Gebruik de LSD-methode
LSD staat voor Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Doe dit eens in de zoveel tijd met je gesprekspartner en je hebt een goede kans dat je de ander kunt blijven volgen in zijn of haar herbeleving van diens ervaring.
3. Gebruik de WIN-techniek
Win staat voor Waarnemen, Interpreteren en Navragen. Dat wat je ziet roept vaak genoeg een interne interpretatie bij je op. Iemand doet iets met zijn ogen, en jij denk er het jouwe van. Om te zien of je interpretatie klopt, doe je er goed aan om te checken bij de ander wat haar gedrag of woorden precies betekenen. Lees hier mijn artikel over deze techniek.
4. Gebruik connectorwoorden
Connectorwoorden zijn woorden als ‘dus”, “en”, “want”. Ze verbinden de ene zin met de andere, en vragen indirect om verduidelijking. Gebruik connectorwoorden op subtiele wijze. Iemand die alleen deze tip zou gebruiken zou al gauw tot een vervelende gesprekspartner worden bestempeld.
5. Stel open vragen
Met het stellen van open vragen nodig je de ander uit om verder of dieper in te gaan op een bepaald aspect binnen het onderwerp.
6. Shooting from the hip
Dit is een coachingtechniek die ik af en toe gebruik. Shooting from the hip wil zeggen dat je “schiet”, zonder dat je werkelijk “richt”. Dit is weliswaar niet de meest vreedzame techniek (het kan immers enige verwarring of zelfs irritatie veroorzaken, wanneer je dit vaker doet in een gesprek), toch kan het zeer effectief werken. Je gesprekspartner deelt haar ervaring met jou, en jij antwoord: “je voelde je boos.” Als dit zo is, dan zal je gesprekspartner dit bevestigen en verdergaan met haar onderwerp. Wanneer dit niet zo is, dan zal ze je vertellen hoe ze zich voelde, wat voor jou weer een verduidelijking oplevert en een verdieping aanbrengt in je understanding van het verhaal van de ander. Deze techniek werkt zeer goed als het om gevoelens gaat.
7. Geef de ander de ruimte
Het komt maar al te vaak voor dat we tijdens een conversatie de ander onderbreken om onze eigen kant van het verhaal te vertellen. Voor je het weet belandt je in een drassig moeras van miscommunicatie waarbij je je achteraf afvraagt, hoe je daar bent gekomen. Door de ander de ruimte te geven om zijn verhaal te doen, en bovenstaande tips en technieken toe te passen, ben je veel beter in staat om de beleving van de ervaring van de ander helder te krijgen. Of je het eens bent met zijn kaart van de wereld is een tweede, maar in ieder geval weet je waarom hij zegt wat hij zegt. Wacht dus met het antwoorden of reageren op een uitspraak en blijf de ander op de voet volgen in zijn verhaal. Blijven steken bij een opmerking die twaalf zinnen eerder is gezegd zorgt doorgaans voor veel verwarring. Als je toch wilt onderbreken, doe het dan om verduidelijking te vragen bij wat de ander bedoelt.
Zoals Stephen Covey het al in zijn 7 Habits of Highly Effective People noemde: First seek to understand, then to be understood.
Wat zijn jouw tips om een ander in zijn of haar communicatie beter te begrijpen? Deel hieronder je ervaringen en laat anderen leren van jouw kennis.
Op jouw succes,
Robert
PS: wil je weten hoe je een master communicator wordt – kom dan naar het Communicate 2 Connect seminar.
PPS: Like en deel deze blog met mensen waar je vaak mee communiceert. Wanneer zij ook deze technieken en tips gebruiken, dais de kans dat jullie communicatie helderder en succesvoller verloopt twee keer zo groot. Klik op de Like button bovenaan.
