Wat Als Jij In Je Relatie Wilt Investeren, Maar De Ander Niet?

Relateren is een proces, een dynamisch systeem dat mensen met elkaar verbindt. Het is niet vanzelfsprekend dat een relatie tussen bijvoorbeeld twee geliefden stand houdt wanneer de ontwikkeling tussen beide alsook individueel stagneert of zelfs verbreekt. Als dit gebeurt, hoe zorg je er dan voor dat je juist weer naar elkaar toegroeit, en niet eindigt met een relatiebreuk? Wanneer je dit leest en je relateert met iemand, of je hebt een relatie met een geliefde gehad, dan weet je dat het niet altijd hetzelfde was. Misschien had je de eerste dag dat jullie elkaar leerden kennen  wel vlinders in je buik, of misschien kwam dat later pas. Maar het moment dat je je aangetrokken voelde tot de ander, diegene voor het eerst kuste of zelfs zei ‘Ik hou van je’, was een heel andere situatie dan het moment dat jullie voor het laatst een geschil of zelfs ruzie hadden. Hoe kwam dat? Het is makkelijk om te zeggen dat de mens een gewoontedier is, en dat we gewend zijn gerakt aan dat wat eerst nieuw was. Ondanks het feit dat hier zeker een waarheid in zit, hoeft het niet per sé de oorsprong van jullie (tijdelijke) splitsing te zijn. Herinner je je nog de eerste keer dat jouw lief iets deed voor je toen je er om vroeg? “Wil je alsjeblieft eten koken vanavond; ik heb geen tijd”. “Kan jij de vuilnis buiten zetten?” of Wanneer je elkaar net kent, dan is het koken van eten of zelfs het buiten zetten van de vuilnisbak of –zak geen probleem. Je voelt je gelukkig, je bent blij om je tijd met de ander door te brengen, dus je doet het graag. Naarmate de tijd verstrijkt en jullie verbinding niet meer de stap buiten je comfortzone is – en dus de spanning, de kriebels; de ‘roze bril’ zijn gedijt – maar eerder de norm der gevoelens en gewoontes, lijkt het voor velen lastiger te worden om die positieve spanning levendig te houden. Een nieuwe stap is nodig om de spanning weer op te roepen. De één oppert een exotische vakantiebestemming met een reis door de jungle of een trektocht door het land voor een paar weken, de ander zoekt juist meer de extra spanning op in de slaapkamer; dichter bij huis, en net zo avontuurlijk. Weer een ander zoekt juist de diepgang nog dichter bij huis, namelijk in zichzelf. Je kunt namelijk een leven lang met iemand doorbrengen, en toch nog telkens nieuwe facetten leren kennen, ook die van jezelf. Allen hebben te maken met ontwikkeling. Dat is precies de kern van een levendige relatie. Relateren – het woord zegt het al, of liever gezegd, het werk-woord, is een voortdurend proces. Dat betekent dynamiek, ontwikkeling, groei. Eén van mijn leermesters zei ooit “Everything is a proces. Either you grow or you die.” Voedt je jezelf niet, dan sterf je langzaam, Dat geld voor je lichaam, je geest, en ook het contact dat je met anderen hebt. Het besluit om in jullie relatie te investeren is uiteraard een zeer goede keus. Maar wanneer de ander niet bereid is om er samen in te investeren, bijvoorbeeld uit angst, onzekerheid of zelfs vanuit de overtuiging dat dit niet nodig is, wat doe je dan? Je denkt misschien dan beëindig ik de relatie. Een begrijpelijke keus. Geen makkelijke, maar begrijpelijk. Wat alleen als je de relatie niet wilt verbreken, bijvoorbeeld omdat jouw liefde voor de ander zo groot is? Of wat als de ander één van je ouders is, of een ander familielid? Opeens wordt de optie om de relatie te verbreken een stuk lastiger. Ik groeide op met een vader die niet wist hoe hij zijn emoties kon verwoorden. Zelfs openlijk zijn liefde geven was geen makkelijke stap voor hem; meestal deed hij dat door een klusje, zoals het plakken van een fietsband toen ik nog klein was, of me ophalen van het volwassenonderwijs waar ik in de avonduren mijn middelbare schoolopleiding afrondde. Liefdevol een arm om me heen of de woorden ’Ik hou van je’ heb ik hem nog nooit zien doen. Naarmate ik ouder werd, vond ik het steeds lastiger om mijn relatie met mijn vader op peil te houden, laat staan te verbeteren. Stagnatie volgde al snel, met alle emoties van dien. Boosheid, verdriet, onbegrip – de lijst leek met de dag te groeien, en daarmee ook de afstand tussen mij en hem. Maar het contact afbreken met één van mijn ouders, dat zag ik niet als optie. De frustratie nam toe (en misschien nog wel meer vanwege mijn puberteit, en de situatie leek uitzichtloos. Ik zag geen andere manier dan de afstand tussen mij en mijn vader verder te laten vergroten en mijn verlies, de wens om ooit nog een liefdevolle relatie met mijn vader aan te gaan zoals ik dat voor ogen zag – leek verdwenen. Deze koers varen veel mensen. Indien je zelf een gelijkende ervaring hebt met een familielid, dan weet je waar ik over praat. Maar ook als je in het verleden een liefdesrelatie hebt beëindigd, dan weet je dat ook in dit verhaal een overeenkomst zit met dat van jou. Het keerpunt kwam voor mij toen ik werd uitgenodigd om een workshop NLP, Neuro Linguïstisch Programmeren, bij te wonen. Aanvankelijk wilde ik niet gaan, wegens mijn vooronderstellingen over NLP, maar uiteindelijk besloot ik toch te gaan. Door diverse redenen, die het verhaal enkel langer maken dan nodig, raakte ik verzeild in de wereld van persoonlijke ontwikkeling, de belangrijkste reden daarvan was de opluchting die het me gaf om de frustratie, boosheid en het verdriet op een veilige manier om te zetten naar een emotie die beter paste bij de relatie tussen mij en mijn vader. Ondanks dat mijn vader niet in staat was om van zijn kant onze relatie te verbeteren, heb ik destijds de keuze gemaakt om wel in mijzelf te investeren. Nu zeg ik dit niet om mezelf een schouderklop te geven of mij superieur te voelen over mijn vader, maar omdat ik gemerkt heb dat mijn keuze om te investeren in mijn eigen ontwikkeling onze relatie heeft weten te verbeteren. De trainer die de NLP workshop gaf, de persoon die later één van mijn grootste leermeesters zou worden, leerde me al vroeg dat relateren een dynamisch proces is. Mensen zijn van nature dynamisch, omdat dit een noodzakelijke eigenschap is om te kunnen overleven in een dynamische en continu veranderende wereld. Het contact tussen twee personen is daarin niet anders. “Relateren is een doorlopend proces. Het is een systeem, waarbij alle delen van het systeem elkaar beïnvloeden. Verander je één deel van dat systeem, dan verander je het hele systeem.” Een intieme relatie is een systeem. Een relatie tussen vader en zoon is een systeem. Zelfs het contact tussen jou en een collega of je baas is een systeem. En allen zijn onderhevig aan verandering. Wanneer jullie relatie lijkt te stagneren, en de ander om wat voor reden dan ook niet bereid is om mee te werken aan verbetering van jullie relatie, investeer dan in jezelf. Doordat jij verandert, bijvoorbeeld door een andere keuze te kiezen om te reageren op een opmerking of te handelen in een situatie, verander je ook de uitkomst van de gebeurtenis, en daarmee ook de relatie op langere termijn. Door te werken aan je eigen kant van de relatie, ben je in ieder geval zeker van jezelf. Maar de verandering van jouw kant laat het voor de ander wel toe anders te reageren. Wanneer je in staat bent om de issues met de ander op te lossen, dan antwoord hij of zij misschien ook anders, waardoor de mogelijkheid ontstaat samen met open communicatie de situatie te beslechten en jullie relatie gezonder te maken. Het is ook mogelijk dat de ander jouw verandering helemaal niet in de gaten heeft of toch anders reageert. In dat geval kun je in ieder geval heil vinden  in de wetenschap dat je enkel datgenen hebt kunnen veranderen dat binnen je macht lag om te veranderen. Hoewel mijn vader nooit de woorden ‘Ik hou van jou’ gezegd heeft, heb ik door te investeren in mijn eigen ontwikkeling geleerd om die woorden niet meer van hem te verwachten, maar om vanuit mezelf die woorden naar hem te uiten, en me te focussen op datgenen wat hij wel kon; er zijn voor me als er iets gerepareerd moest worden. Dit keer had ik de kans om iets te repareren. Is de ander het waard om in jezelf te investeren? Ben jij het waard om in jezelf te investeren. Het antwoord op de eerste vraag van dit artikel, alsook de laatste is zeer zeker ‘ja’. Op jullie relatie. Robert PS: Deel dit bericht met mensen in je netwerk als je denkt dat iemand die je kent hier baat bij heeftvindt, en geef het een Like als je het waardevol vindt.