Waarom Doen We Dierbaren Pijn?

Deze vraag kreeg ik onlangs via Facebook gesteld, en het zette me aan het denken. Waarom doen we anderen die dicht bij ons staan of waar we zelfs van houden pijn? En andersom, waarom laten we ons pijn doen door die anderen? Nu heb ik het niet over fysieke pijn, that’s a whole different ball game. Nee, ik doel op emotionele, vaak onbewuste pijn die we anderen aandoen.

Jouw Pijn

Eén van de antwoorden vind je eigenlijk al in de manier waarop ik het opschrijf, en met name het laatste stukje tekst achter de laatste komma: ‘Waarom laten we ons pijn doen’. Is het doorgaans niet dat de ander ons pijn doet en wij die pijn ervaren? Mijn antwoord in deze is ‘nee’. Hoewel ik hier wil benadrukken dat het om emotionele en/of psychische pijn gaat en niet om fysieke pijn, denk ik niet dat de ander werkelijk in staat is om ons pijn te doen, maar dat we de ander toelaten die pijn bij ons te ontketenen, of dat we zelf de pijn ervaren naar aanleiding van het edrag van de ander.  

Perceptie en Procedure

Dit laatste zal ik verder toelichten. Wanneer we pijn bij onszelf ervaren, dan is het een signaal van ons lichaam en/of onze mind, dat een boodschap wil overdragen. Pijn is bijna altijd een signaal dat aangeeft dat onze verwachtingen niet zijn uitgekomen. We ervaren een zeker gevoel van verlies, bijvoorbeeld als de ander juist met een chagrijnig en vermoeid hoofd thuis komt, en wij eigenlijk hadden gehoopt op een liefdevolle partner die blij was dat hij thuis zijn geliefde weer kon omarmen. De oplossing - als jij degene bent die de pijn ervaart, en de ander heeft er geen weet van - is evaluatie. Misschien doe je er goed aan om juist je perceptie bij te stellen: als je geliefde thuiskomt, dan is hij moe van het werk en heeft hij even tijd nodig om bij te tanken voordat hij met volle aandacht jou op een liefdevolle manier kan benaderen. Zijn gebrek aan liefdevolle enthousiasme heeft dus niets met jou te maken. Of, verander je procedure. Wat ik hiermee bedoel, is dat je de manier waarop je je geliefde benadert kunt veranderen. In plaats van te verwachten dat hij op je afrent met een twinkeling in zijn ogen, loop zelf naar je geliefde toe, omhels hem en zeg dat je blij bent om hem te zien. De keus is aan jou. Uiteindelijk is alles een keuze – welke kleren je aantrekt, hoe je je dag indeelt, of, en welke doelen je najaagt, met wie je omgaat, of je wel of niet naar de tandarts gaat, of je wel of niet voor een bepaalde behandeling gaat. Zelfs de gedachten die je in je hoofd houdt, zijn vrijelijk te kiezen. In dat licht is het ook een keuze om de ander zijn of haar pijn bij jou neer te leggen en dat te accepteren. Wil je andermans pijn niet, dan is het belangirjk dat je dat aangeeft en een grens stelt en de pijn retourneert naar de afzender. Maar hier eindigt het verhaal allerminst. Want, we maken zaken vaak ingewikkelder dan ze hoeven zijn. Onze mind is op zoek naar problemen. Stel het een vraag over een potentieel probleem en je zult verbaasd zijn hoe snel je mind met een probleem komt. Dit is overigens één van de redenen waarom je mind niet goed met rust kan omgaan.

Pijn van de ander, ook jouw pijn

Het klinkt misschien hard om te zeggen, bijvoorbeeld als het de ander is die de relatie dreigt te verbreken. De pijn die ontstaat is dan toch veroorzaakt door de ander; die maakte het immers uit? De werkelijke vraag schuilt achter het resultaat, zoals bij alle consequenties die je ziet. Wat drijft de ander om te overwegen de relatie te verbreken? De kans is groot dat het antwoord ergens ligt in het gebied van pijn bij de ander, in wat voor vorm dan ook, en dat de ander die pijn te zwaar vond on langer te verdragen, dat hij of zij haast geen andere uitweg zag dan de relatie te beëindigen. Dit is een nogal extreem voorbeeld, immers, niet alle relaties waar pijn in voorkomt worden verbroken. Gelukkig is een goede communicatie van wat er leeft van binnen een goede aanpak om pijn en ongenoegen te laten verdwijnen. Lees het vervolg op de volgende pagina.  

Pijn vs. Plezier

Pijn komt in vele vormen, en het liefst vermijden we pijn in zijn totaliteit. Soms voeren we struisvogelpolitiek, soms negeren we de olifant in de kamer, soms vervangen we het gevoel van pijn door het gevoel van plezier en associëren we pijn met plezier, in meeste instanties om te kunnen dealen met pijn (denk maar eens aan iemand die zijn pijn weglacht). We vermijden pijn, we jagen plezier na. Simpel gezegd zijn dat de twee beweegredenen waarom we doen wat we doen. De grote vraag in dit verhaal is: waarom is (geprojecteerde) pijn een factor als het gaat om mensen die dicht bij ons staan?

Veiligheid in het ritueel

Het gevoel van veiligheid komt hier om de hoek kijken. Mijn eerste leraar vertelde me ooit een verhaal waar ik me maar al te goed in kon vinden. “Misschien heb je wel eens meegemaakt dat je na een lange dag van werken thuiskomt bij je geliefde en je de ander wilt informeren over hoe je dag is geweest? Een ritueel waarbij je de ander betrekt in jouw leven. Of andersom: je geliefde komt thuis van werk en jij zit te ontspannen op de bank of bent aan het koken, en hij/zij komt binnen met een vermoeid gezicht en sjokt naar de bank om vervolgens met een zucht languit gestrekt te liggen met de ogen dicht. Je durft het nog aan om de vraag te stellen ‘Hoe was je dag?’, met als resultaat dat je alle obstakels, irritaties, idiote acties van wegpiraten, files, ellenlange vergaderpunten, koffie-ongelukjes, kantoorroddels en ander ongerief voorgeschoteld krijgt, nog voor het eten op tafel staat. Hoewel je doorgaans je geliefde zijn gang laat gaan, zul je merken dat er na verloop van tijd een zekere mate van irritatie bij jou aan het ontstaan is. En telkens als je de deur hoort openen zo aan het einde van de dag, zet je je schrap op de negatieve wervelwind die ogenschijnlijk onvermijdelijk komt binnenvallen.” Als je jezelf in één van deze twee rollen kunt zien, dan heb je zojuist een zaadje geplant in je mind, waardoor je bewust bent geworden van het gedrag dat jij of je geliefde (of met wie je ook in contact bent die dicht bij je staat) teweeg brengt. De grote hamvraag in deze is: waarom doen we dat? Waarom reageren we onze negatieve ervaringen af op degenen die dicht bij ons staan?

Nog meer redenen

Misschien is het omdat we ons het ritueel van delen hebben aangenomen. Misschien denken we dat zij ermee kunnen omgaan. Misschien is het omdat we ons veilig voelen om persoonlijke ergernissen met dierbaren te delen. Misschien is het wel omdat we denken dat zij zich beter in de situatie kunnen inleven, omdat zij ons beter kennen, of omdat zij de situaties beter kunnen begrijpen vanwege de gemeenschappelijke personen, plekken of gebeurtenissen. Misschien is het wel een combinatie van factoren, misschien is het totaal iets anders.  

Het gevolg van je acties

Wat ikzelf belangrijker vind dan de reden waarom mensen hun dierbaren gebruiken als stortplaats voor negativiteit, is wat het effect is van deze handelingen. En misschien nóg belangrijker, is dit het resultaat wat je graag wilt bereiken?  

Herhaaldelijke acties = gedrag

Het resultaat is namelijk, dat je met dit gedrag de ander bedelft onder een berg van negativiteit. Herhaal je dit gedrag vaak genoeg, dan associeert de ander in een soort Pavlov-effect jou met negativiteit. Niet bepaald een fijne manier om met iemand in contact te staan.

Een effectief alternatief

Mocht je toch de ellende van je willen afpraten, zoek in plaats van iemand waar je om geeft een  vreemde op, bijvoorbeeld in een café. Hoewel dit misschien niet aardig klinkt voor de ander, zul je zien dat de ander er veel minder zwaar aan tilt om jouw frustraties en ergernissen aan te horen dan dat je geliefde dat doet. Het contact wat je in het moment hebt met de vreemde is slechts tijdelijk en de kans is groot dat jullie elkaar niet meer of niet op regelmatige basis zullen tegenkomen, waardoor het voor de ander ook makkelijker is om jouw shit van zich af te schudden.

Terug naar je geliefde

Bedenk dat, voordat je de deur opendoet bij jou thuis of bij degene om wie je geeft, je de keuze hebt om te kiezen in wat voor energie je wilt binnenkomen. Met welke gevoelens associeer je jouw contact met degene die dicht bij je staat? Denk eens teug aan een fijne ervaring die je hebt gehad met jouw geliefde, en ga in die energie het contact aan. Dat werkt vele malen beter dan je irritaties al klaar hebben nog voordat je over de drempel van je huis overgestapt bent. Hierdoor train je jezelf om in een goede vibe te zitten zodra je de woning binnenkomt en je de ander begroet. Lees het vervolg op de volgende pagina.

Stap uit het Net, in het Nu

Hoewel het leven een aaneenschakeling van momenten is, hoeft het ene moment niet in het verlengde te liggen van het andere moment. Een andere optie is om je irritatie of ongenoegen vooraf al te uiten (bijvoorbeeld door flink tekeer te gaan in je auto, alleen) of zelfs aan te pakken als je merkt dat het een gewoonte is geworden, waardoor je zuiver met de ander in contact kunt staan. Kun je de onaangename belevenissen van deze dag achter je laten en in een nieuwe situatie stappen, zodat je de volle, liefdevolle en warme aandacht hebt voor de ander? Als je antwoord ‘ja’ is, dan heb je een goede reden om meer te genieten van elkaar en niet de ellende van wat er eerder die dag heeft afgespeeld mee te nemen naar een nieuwe situatie. Soms doen we elkaar pijn omdat we de pijn niet kunnen verdragen in ons eentje. Dit zijn emoties die op dat moment te overweldigend zijn om te behappen. Dit zijn andere pijnen dan dagelijkse irritaties waar de persoon om wie je geeft niet in betrokken hoeft te worden (en deze hebben daarom ook geen meerwaarde om mee te nemen naar huis). Gaat het de persoon in kwestie wel aan, dan betekent het dat je in je relatie met die persoon ergens tegen aan loopt en het probleem graag wilt oplossen, zodat je met een betere kwaliteit je relatie met de ander kunt voortzetten. De eerste stap die je hierin het beste kunt nemen is je (onaangename) emotie indiceren, de betekenis ervan vinden en actie nemen om het probleem op te lossen.

Stijgen - stagneren - dalen

Relaties, in welke vorm dan ook, vergen inspanning en onderhoud. Dat houdt niet in dat je één keer per jaar een bosje bloemen of een lekker luchtje koopt voor de ander; het houdt in dat je constructief in beweging blijft om de ander nog meer te leren kennen en een intenser contact met de ander aangaat. Eén van mijn voorbeelden, Tony Robbins, zei ooit “Either you grow, or you die; either you rise or you slide.”

Rente, inflatie, devaluatie - Investeer!

Wat hij hiermee bedoelde is, dat je moet blijven investeren in je contact met anderen om het optimaal te houden. Een mooie metafoor in deze is het geld dat je wegzet op een bank: als je bijvoorbeeld duizend Euro op de bank zet, en je doet er verder niets mee, dan is de kans aanwezig dat, ondanks de rente , je geld toch minder waard is geworden, bijvoorbeeld vanwege inflatie of de waarde van de Euro. Prijzen van producten en diensten gaan omhoog, dus je kunt over een jaar minder met je geld doen dan dat je dit jaar kunt. Blijf daarom investeren in je leven – in je gezondheid, in je ontwikkeling, in je carriere, in je doelen, en in je relaties. Heb je zelf nu ook een uitdaging of een vraag waar je maar niet de juiste oplossing of het juiste antwoord op kunt vinden en zit je daardoor vast op een punt in je leven, neem dan contact met me op, zodat ik je kan helpen je rode draad weer te vinden en je de kwaliteit van jouw leven verder kunt vergroten. Op succes! Robert