Kan Niet

“What we think determines what happens 
to us, so if we want to change our lives, 
we need to stretch our minds.” — Dr. Wayne Dyer: Auteur op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en spreker

Het is je mindset die bepaalt hoe je leven eruit ziet. Dat wat je denkt, bepaalt je beeldvorming over je omgeving, en de manier waarop je de wereld ziet bepaalt uiteindelijk je werkelijkheid. De vraag is dus, wat wil je denken?

Toch is dat nog niet zo’n makkelijke vraag om te beantwoorden. Het is voor de handliggend om te zeggen dat je enkel positieve gedachtes wilt hebben en alleen een positieve mindset wilt hanteren om vrolijk en optimistisch door het leven te gaan. Maar dat is een rationeel antwoord.

Het werkelijke antwoord, de manier waarop je echt denkt, ligt niet in je ratio. Het antwoord is te vinden in je onderbewustzijn, de plek waar je overtuigingen bewaard worden. Overtuigingen die je mogelijkerwijs al sinds jaar en dag bij je draagt. Het vertelt je over je normen, waarden, (geloofs)overtuigingen, ethiek en wie je zonder al je maskers bent.

Maar al te vaak ontmoette ik mensen in mijn omgeving die, als er een uitdaging of kans zich voordeed, deze beantwoorden met ‘Het kan niet’. Hoewel ik denk dat ‘niet kunnen’ niet een gegronde keuze danwel verstandige optie is om iets niet te doen, lijkt het soms wel alsof deze beperkende overtuiging – van de ander nota bene – toch aanleiding geeft om iets niet te ondernemen. Iets wat in mijn optiek overeenkomt met het niet innen van het winnende lot uit de loterij.

Je weet nooit wanneer een levensveranderende mogelijkheid zich voordoet. Er is niemand die zoiets van te voren bij je aankondigt. En gezien vanuit dat perspectief ga ik het liefste zoveel mogelijk kansen aan, ondanks beperkende overtuigingen van anderen, of die van mezelf.

Mijn eigen beperkende overtuigingen zijn nog het meest gevaarlijk. Want in de afgelopen jaren heb ik wel geleerd om niet altijd in de hokjesgeest van anderen mee te gaan. Maar mijn eigen denken beïnvloed mij nog het meest.

Wanneer ik denk dat iets niet mogelijk is, dan doet mijn mind en daarmee ook mijn lijf er alles aan om die gedachte of overtuiging in stand te houden door ernaar te leven. Onlangs nog was ik in het ziekenhuis, alwaar ik zo ziek als een hond lag te creperen van de pijn als gevolg van een ontsteking in mijn maag. Niets binnen kunnen houden en enkel willen slapen had ik alle tijd van de wereld om mijn leven in ogenschouw te nemen.

Één van de gedachtes die ik op dat moment had, was dat ik als jong suikerpatiëntje al riep dat mijn bloedsuikers moeilijk instelbaar waren. Jarenlang heb ik dit verkondigd om enigszins te verhullen dat ik er meer aan had kunnen doen om een consistentere bloedsuikerwaarde te kunnen houden. Die jarenlange indoctrinatie naar mijnbewuste, rationele mind zou er best eens voor gezorgd kunnen hebben dat mijn lichaam zich daar uiteindelijk naar heeft gevormd, want zelfs zonder enige toediening van voedsel of andere voedingswaarden bleek dat mijn bloedsuikers in de tijd dat ik in het ziekenhuis lag alle kanten opschoten. Medisch onverklaarbaar, maar gezien vanuit een dieperliggend motief zou dit best kunnen duiden op het aspect van overtuigingen.

Dat wat je gelooft wordt je werkelijkheid. Op het moment dat je gelooft dat je het kunt, dan kun je het ook, wat ‘het’ ook is. Omgekeerd werkt het proces hetzelfde: wanneer je gelooft dat je het niet kunt, dan kun je het ook niet.

We hebben allemaal beperkende overtuigingen, maar vrijwel niemand weet precies welke dat zijn. Totdat we iemand tegenkomen die het tegendeel van onze beperkende overtuiging beweert.

Het werkt feitelijk hetzelfde als onze normen en waarden: je weet dat je ze hebt, maar zolang ze niet getriggerd worden, blijven ze onder de oppervlakte. Het moment waarop we iemand spreken die het tegenovergestelde van onze normen of waarden verkondigt, activeert de dormente norm en doet onze nekharen rijzen. Een meningsverschil, woordenwisseling, of zelfs ruzie is het resultaat.

Ik zal een kort voorbeeld schetsen. Wanneer ik zeg dat ik het normaal vindt om oude vrouwtjes onder de tram te duwen, is de kans vrij groot dat je daarop zult reageren. “Dat mag je niet doen!” zou een logisch antwoord kunnen zijn. Een iets minder erge, maar toch herkenbare tegendraadse overtuiging zou kunnen zijn dat wanneer jij een koekje aanbied, ik het de normaalste zaak vindt om vervolgens de hele koektrommel aan te nemen en deze vervolgens in zijn geheel leeg te eten.

Jouw mening over iets staat haaks op die van de ander (die van mij in dit geval) en zorgt ervoor dat je hierop al dan niet fel reageert. Hetzelfde geldt voor beperkende overtuigingen.

Toen ik vorig jaar verkondigde dat ik de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella ging lopen kreeg ik van bijna alle mensen aan wie ik het vertelde hun beperkende overtuiging te horen. In hun mind was het onmogelijk dat een 27-jarige slechtziende jongen met diabetes en chronische nierproblemen ongetraind en te zwaar bepakt een route van 800 kilometer kon afleggen.

Had ik geluisterd naar hen, dan had ik ervoor gekozen om niet te gaan, en zou ik ook alle ervaringen en geweldige mensen zijn misgelopen die uiteindelijk ertoe hebben geleid dat ik als een totaal ander persoon – krachtiger, intuïtiever, wijzer – terugkwam. Voor mij was het lopen van El Camino één van de beste ervaringen uit mijn leven.

Hoe we denken bepaalt wat er met ons gebeurt. Hoe we denken bepaalt hoe we de wereld zien en hoe we deze ervaren. Er is geen waarheid over realiteit. Er is slechts de overtuiging erover die ervoor zorgt dat je de wereld ziet zoals je gelooft dat hij in elkaar zit.

En dat betekent dat je in wezen een kracht bezit die ongeëvenaard is. De kracht om te bepalen in wat voor wereld je wilt leven, wat voor leven je wilt leiden en hoe gelukkig je wilt zijn. Het betekent ook dat je niet afhankelijk bent van wat anderen denken of vinden. Het betekent dat je een keuze hebt, misschien wel dé keuze die bepaalt welke route jouw leven opgaat.

Beperkende overtuigingen bieden een handvat voor het verbeteren van je leven. Ze zijn als een auto, waarbij er na jarenlang gebruik bepaalde onderdelen toe zijn aan vervanging. En door te onderzoeken welke onderdelen dat zijn, en ze te vervangen, zorg je ervoor dat jouw auto weer perfect over de weg glijdt.

Op ons succes!

Robert