Wanneer je ooit een traumatische ervaring hebt meegemaakt, dan blijven de herinneringen en de daaraan gekoppelde emoties op onderbewust niveau actief. Zonder erbij stil te staan neem je je reactie op dat trauma met je mee en loop je als het ware door een onzichtbaar mijnenveld van je mind, wachtend tot je een keer een verkeerde stap neemt en je opnieuw die traumatische ervaring herbeleeft.
Ik durf te stellen dat we allemaal met één of meerdere trauma’s te maken hebben, zij het kleine of grotere. Veel trauma’s vinden hun oorsprong in onze jeugd, in de tijd waarin we niet wisten hoe we moesten omgaan met een zekere gebeurtenis en waarin ons onderontwikkelde brein niet de juiste tools had om een dergelijke gebeurtenis volgens ratio of logica te beredeneren. Zo kon een simpele onbedoelde opmerking of actie van bijvoorbeeld een ouder leiden tot een trauma of angst dat ook op latere leeftijd zijn impact nog zou hebben.
Het onderwerp is er helaas niet één welke openlijk bespreekbaar is. Veel mensen doen zich voor alsof er niets aan de hand is, terwijl van binnen oude en diepgewortelde angsten, onzekerheden, pijnpunten en trauma’s genesteld zijn in het onderbewustzijn.
Wat is een trauma?
Het Utrechts Medisch Centrum (UMC) omschrijft een trauma als volgt: “In de psychiatrie en psychologie wordt de term trauma gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. De gebeurtenis is in dat geval zo ongewoon, pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om ermee om te gaan.”
Hoe een trauma in het lichaam werkt
Je zintuigen, en met name je ogen en oren nemen razendsnel gebeurtenissen waar, waar je bewuste mind niet genoeg tijd voor heeft om deze te verwerken. Beelden en geluiden worden doorgezet naar je hersenen, en specifiek naar je amygdala, alwaar ze via je sympathisch zenuwstelsel doorgestuurd worden naar de rest van je lichaam. Dit gebeurt met zo’n snelheid, dat je lichaam reageert voor je er goed en wel bewust van bent. Dit is bijvoorbeeld de reden waarom je op tijd voor een aankomende auto kan wegspringen zonder erbij stil te hoeven staan wat voor auto het eigenlijk is.
De amygdala staat ook wel bekend als het reptielenbrein en is medeverantwoordelijk voor de vecht-, verstar- of vluchtreactie. Het sympathisch zenuwstelsel, dat deel uitmaakt van het autonome zenuwstelsel reguleert onder meer je ademhaling, hartslag en bloedtoevoer naar aanleiding van de informatie die het krijgt vanuit de hersenen. Beiden zijn verantwoordelijk en dragen bij aan de acute reactie op een schokkende gebeurtenis.
Voor je er erg in hebt, zorgt een onbenullige opmerking, een anders normaal en nietsbetekenend geluid of een neutraal beeld voor een trigger-reactie en word je in een fractie van een seconde emotioneel terug geslingerd naar die traumatische gebeurtenis van jaren of zelfs decennia geleden.
Hoe pak je een trauma aan?
Nu je weet hoe je hoofd en je lichaam reageren op een schokkende gebeurtenis, is het belangrijk om te weten waarom traumatische ervaringen ontstaan en waarom het belangrijk is om er zo snel mogelijk een gerichte en effectieve aanpak voor te zoeken.
Hoe ontstaat een trauma?
Een trauma ontstaat wanneer je niet in staat bent om de heftige en schokkende gebeurtenis te verwerken. In het ene ogenblik dat die gebeurtenis zich ontvouwd schiet je vanuit je onderbewustzijn in de automatische overlevingsmodus, en het is vaak deze strategie die onveranderd blijft ook na de gebeurtenis. Zo kun je jarenlang op de automatische piloot in je onbewuste mind in een overlevingsstrategie zitten, totdat je getriggerd wordt door iets wat je onbewuste mind signaleert als dezelfde of gelijkende situatie als toen je de traumatische gebeurtenis voor het eerst beleefde. Ook kunnen gedachten aan een traumatische gebeurtenis dezelfde emoties opnieuw opwekken. Immers, datar waar je je aandacht op richt groeit in je bewustzijn.
Actief omgaan met een trauma
Het is daarom noodzakelijk dat je snel en adequaat actie onderneemt wanneer je te maken hebt gehad met een traumatische ervaring. Zodoende blijf je niet lang zitten met ongewenste triggers die elk moment kunnen afgaan.
Trigger
Je kunt een trigger zien als een lichtschakelaar in je woning. Eenieder die in de woning is kan ie schakelaar indrukken, met alle mogelijke gevolgen van dien. Ook al weet je niet exact hoe het systeem achter de schakelaar werkt, wat wel duidelijk is, is dat wanneer de schakelaar wordt ingedrukt, het licht op een specifieke plek aan of uit gaat.
Dergelijke schakelaars zijn er ook in je mind. Een beeld, geluid, geur opmerking of blik van iemand kan je onbedoeld triggeren om gebeurtenissen uit het verleden, en met name de daaraan gekoppelde emotionele reacties te activeren.
Traumatherapie
Om ervoor te zorgen dat een traumatische gebeurtenis zich niet meer openbaart in het heden of de toekomst, is het daarom raadzaam om de trigger te neutraliseren. Dit kan op velerlei manieren. Hulp van een therapeut of psycholoog is hierin van grote waarde, te meer omdat het aanpakken en oplossen van triggers en trauma’s in je eentje niet realistisch is. Je vraagt tenslotte ook om hulp wanneer je tegen een probleem aanloopt in het elektriciteitsnetwerk en je er zelf niets of te weinig van afweet om te voorkomen dat je jezelf straks onder stroom zet of de boel zou verergeren. Een delicate machine als je mind is iets waar je met zorg, aandacht en kennis mee moet omgaan.
Zo kan een specialist je op een veilige manier helpen om de trigger van de emotie los te koppelen en je te helpen om de herinnering aan het trauma sneller en effectiever te helpen verwerken. Je kunt het loskoppelen van een trigger en een emotie zien als het doorknippen van een elektriciteitsdraad dat met de schakelaar verbonden is. De schakelaar kan nog zo vaak worden ingedrukt, maar de beladen emotie en de herinnering zullen geen effect meer hebben.
Wanneer de trigger is geneutraliseerd, kan een therapeut of psycholoog je ook helpen om de herinnering en eventuele herhaaldelijke gedachten aan de gebeurtenis te helpen aanpakken, verwerken en oplossen. Voorbeelden van methodieken zijn onder meer EMDR en Emotioneel Lichaamswerk.
Trauma’s horen bij het leven en we kunnen vrijwel nooit anticiperen op wat een trauma zal veroorzaken. Waar we wel invloed op hebben is de mate van adequate en effectieve actie die we kunnen nemen om zo snel mogelijk een trauma te kunnen verwerken en ervoor te zorgen dat deze zich niet meer in de toekomst zal openbaren.
Wil je meer weten over hoe je een trauma kunt aanpakken, stel dan in het commentaarveld hieronder jouw vraag en ik kom er zeker bij je op terug. Kamp je met de gevolgen van een traumatische ervaring? Kijk dan eens op deze pagina en boek een sessie om aan de slag te gaan, je leven weer op de rit te krijgen en weer te kunnen genieten van de mooie dingen.
Op jouw succes,
Robert
