Over het taboe eenzaamheid
Ken je dat gevoel?
Je komt bij een verjaardag waar je bijna niemand kent. Groepjes zijn al gevormd en jij moet je er tussen wurmen. Of een netwerkborrel, waar iedereen met elkaar al in gesprek lijkt te zijn. Een drukke winkelstraat of een gezellig feestje.
Teveel dagen thuis zitten als je single bent, terwijl al je vrienden met hun geliefde iets leuks doen. Alleen op vakantie aan de bar hangen. Je de enige op de wereld voelen die zich zo voelt als jij. Al deze situaties heb ik meegemaakt, of zijn er nog steeds, en ze zorgen er soms voor dat ik me wat eenzaam voel.
Iedereen voelt zich wel eens eenzaam
Eenzaamheid is een gek gevoel, en het lijkt wel een taboe. Maar iedereen kent perioden van eenzaamheid, waarin je wordt teruggeworpen op jezelf. Echter, niet altijd op de ‘zelf’ die je op dat moment leuk vindt. Vaak wordt je teruggeworpen op je innerlijke criticus, dat stemmetje dat op je schouder het hoogste woord voert.
Die van mij is vaak bijzonder streng en negatief kritisch. “Tja, had je maar iets moeten plannen vandaag.” “Logisch dat ze jou niet leuk vinden”. Of: “Kennelijk ben ik niet goed genoeg”. Vaak lijkt het op dat moment alsof je maar te dealen hebt met hoe je je voelt. Alsof de criticus sowieso gelijk heeft, je gelooft hem.
Pareer je gedachten
Maar je hebt juist wel een keuze, hoe lastig die soms ook uit te voeren lijkt. Geef je zelf er niet aan over, maar pareer dat gevoel. Dat zou een psycholoog althans zeggen. En er zit ook wat in. Je bent namelijk niet je gedachten.
Jij bent degene die aan het stuur zit, de regisseur, degene die kan besluiten om wel of niet op deze gedachte in te gaan. Het begint met afstand nemen, en je niet langer te identificeren met de gedachte. Er kunnen zoveel gedachtes zijn, goede en slechte.
Je gedachten als afspiegeling van je verleden
Gedachten zijn een raar fenomeen. Ze komen en gaan. Ze ontstaan door alle zinnen die jij in je leven hebt gehoord. Kritiek, complimenten, advies, citaten. Enkele daarvan hebben meer indruk op je gemaakt dan andere.
En die vind je vaak terug in je gedachten. Ze wijzen altijd terug naar je verleden, niet naar het heden of de toekomst. Dat is heel positief, want dat betekent dat je ze kunt omvormen en laten gaan. Ze vormen niet de waarheid, maar jouw zelfbeeld. En jouw zelfbeeld wordt gevormd door al jouw aangeleerde overlevingstactieken uit het verleden.
Negatieve gedachten als oud gips
Als je een gebroken been hebt, is het wel zo prettig dat deze met gips kan genezen. Echter, als je het gips laat zitten, loopt het nadat je bot allang is genezen wel behoorlijk lastig. Zo is het ook met negatieve gedachten. Als er eentje langskomt, laat ‘m gaan.
Besteed er geen aandacht aan en zet er duidelijk een punt achter. Meestal is zo’n gedachte allang niet meer op de huidige situatie van toepassing. Bedank je criticus voor de opmerking en geef aan dat je nu geen behoefte meer hebt aan zijn (of haar) advies.
Ga de verbinding aan
Een goede tip is om verbinding aan te gaan. Met jezelf, en jezelf precies zoals jij bent te accepteren. Maar ook juist met anderen verbinding te maken. Als eenzaamheid voor jou betekent dat je verbinding met anderen mist, kijk eens naar waar je die verbinding met anderen al voelt.
Maak dit gevoel sterker, en je eenzaamheid zal minder groot worden. Wat mis je eigenlijk precies, wat betekent eenzaamheid voor jou?
Hoe om te gaan met eenzaamheid
Het belangrijkste is om niet volledig in het gevoel op te gaan, maar actie te ondernemen. Een aantal tips:
- Maak eens een lijstje van contacten die verwaterd zijn. Welk contact zou je willen activeren?
- Organiseer dat je eindelijk die ene cursus gaat doen, of die nieuwe sport gaat beoefenen.
- Doe mindfulness oefeningen om je gedachten te pareren:
- Bied buren of kennissen je hulp aan, door bijvoorbeeld op kinderen of huisdieren te passen.
- Ga eens op zoek naar vrijwilligerswerk bij jou in de buurt.
- Als je een hond hebt, maak eens een praatje met andere hondenbezitters.
- In een kort gesprek met mensen die je op straat of in de supermarkt tegenkomt, kun je ook verbinding ervaren. Gun jezelf oefentijd om hiermee te experimenteren.
Wat doe jij als je je eenzaam voelt?
Warme groet,
Margaretha
Eenzaamheid heeft inderdaad verschillende gradaties, en wat ik bij jullie lees als definitie van eenzaamheid, klinkt voor mij eerder als een gevolg van eenzaamheid: je ongelukkig, depressief, neerslachtig, fysiek, mentaal en emotioneel zwak voelen; het lijkt een consequentie te zijn van het gevoel dat je er alleen voor staat, of het niet in staat zijn om opnieuw vertrouwensbanden te kunnen creëren en leggen.
Eenzaamheid is een gevoel met een actiesignaal: het vertelt je dat je beter iets kunt veranderen om je niet meer eenzaam te voelen, en de actie is, in dit geval, de verbinding aangaan.
Vaak lijkt eenzaamheid als een onoverwinbare berg aan te voelen, en het is dikwijls dat wanneer we de eerste stappen nemen, dat we ervaren dat de berg lang niet zo groot was als dat we vreesden.
Daar sluit ik me bij aan, Cynthia, dat het hier meer over een ‘lichte vorm van eenzaamheid’ lijkt te gaan.
Zware eenzaamheid zou ik omschrijven als je(zelf) niet meer kunnen zijn, geen positiviteit meer ervaren, je(zelf) steeds meer van het leven af voelen komen te staan, niet meer weten wat je nodig hebt, fysiek er zwak/ziekig voor te staan en tegelijkertijd er helemaal alleen voor te staan, terug geworpen zijn op jezelf, na tientallen jaren gewend te zijn geweest een partner te hebben gehad… Kortom, totale redde- en hopeloosheid.
Dit vind ik wel een lichte vorm van eenzaamheid. Klinkt meer als alleen voelen. Wat ik als eenzaam ervaar is als je gezelschap niet weet dat je eigenlijk heel ongelukkig bent of depressief. Of dat je thuis mishandeld wordt of dat je hiv hebt. Zoiets.