Ik kan een heel verhaal afsteken over de kromme verhoudingen tussen de betekenis van Bevrijdingsdag en de wrange ironie dat we vandaag, exact 75 jaar na dato, opnieuw in gevangenschap leven. Maar feit is, dat we allemaal in gevangenschap leven. De gevangenis van onze mind, en niet zozeer die van onze fysieke wereld.
Natuurlijk speelt het een grote rol; we zitten allemaal in een intelligente lockdown. Het gebrek aan fysieke vrijheid versterkt die delen van onszelf waarmee we onszelf in gevangenschap hebben laten leven. Bijna een heel leven lang. En dat is waar ik je in wil helpen. Om jezelf te bevrijden van de onzichtbare schakels die je gevangenhouden.
Je staat er niet bij stil. Vanaf kinds af aan volg je het gedrag van anderen, ongeacht of het je op latere leeftijd ondersteunt. Elk kind zuigt informatie als een spons op, onwetend van de impact die het ooit kan hebben. Tel daarbij kleine, milde en grote gebeurtenissen bij op die een mentaal of emotioneel litteken achterlaten, en je hebt een gevangenis in je mind gebouwd waar je, of je er nu wel of niet bewust van bent, maar moeilijk lijkt uit te kunnen komen.
Het slechte nieuws
Ik heb de helft van mijn leven gespendeerd aan het opsporen, aanpakken en vervangen van dergelijke gevangenistralies, en ik ben vandaag de dag maar al te blij en dankbaar dat ik al zoveel tralies heb kunnen weghalen. Na bijna 20 jaar help ik met mijn artikels, boeken, sessies en seminars anderen om niet alleen hun eigen tralies weg te halen, maar ook om uit de gevangenis van hun mind te stappen en te leven in ultieme vrijheid.
Dat neemt echter niet weg, dat er altijd nog ergens een stukje tralies kan verschijnen dat je pad naar vrijheid in de weg kan staan. Vorig jaar kwam ik een geheel nieuwe gevangenis tegen zelfs, waarin ik letterlijk en figuurlijk alles op alles heb moeten zetten om eruit te breken. Je kunt dus nog zo hard aan de weg aan het timmeren zijn, diezelfde weg blijft maar doorgaan en doorgaan.
Dat kan op sommige dagen ontmoedigen, en dat is oké. Als er iets is wat ik in het afgelopen jaar geleerd heb, dan is het wel om soms ook oké te zijn met de tegenslagen. Niet alles valt te ‘winnen’, en continu ‘sterk zijn’ kost onderaan de streep meer dan je vaak lief is.
Het goede nieuws
Het is makkelijk om soms te vergeten dat het leven ook gevierd mag worden, zelfs als er ogenschijnlijk niets te vieren valt. Ik voel me vaak iets te serieus in het leven staan, gefocust op ontwikkeling, verdieping en verbetering. Daarbij vergat ik nog wel eens om ook de lichte kant van het leven te zien, ongegeneerd te genieten en de zonnige kanten van mezelf te zien. Het leven van een gedreven psychotherapeut valt soms niet mee…
Ook al zijn er voor de rest van je leven nog tralies te ontdekken, je hoeft gelukkig niet continu door te gaan met het wegzagen van mentale tralies om vrij te breken uit een gevangenis.
Daarom heb ik een aantal quotes en inzichten die je kunnen helpen om op Bevrijdingsdag vrij te breken van je mentale gevangenis.
“Believe me when I say we have a difficult time ahead of us. But if we are to be prepared for it, we must first shed our fear of it. I stand here before you now, truthfully unafraid. Why? Because I believe something you do not? No! I stand here without fear because I remember. I remember that I am here not because of the path that lies before me, but because of the path that lies behind me.”
Deze quote uit de derde Matrix film spreekt boekdelen. Het is de erkenning en de wetenschap dat je tot nu toe alle uitdagingen, obstakels en moeilijkheden uit je leven hebt overwonnen. Je bent hier immers nog. En in plaats van angst voor wat er in de diepte van je onbewuste mind schuil ligt, laat het hoop, vertrouwen en overtuiging zijn dat je sterker bent dan wat er maar ook verborgen ligt. Wees niet bang voor je angst. Wees niet bang voor je nog onontdekte tralies, maar heb moed en vertrouw op jezelf en weet dat je kunt en zult vrijkomen uit die onzichtbare gevangenis; beter en sterker dan ooit tevoren.
Laat je inspireren door deze beroemde quote van Muhammad Ali, welke een boodschap met zich meedraagt dat niets onmogelijk is en dat geen enkele tralies je kunnen tegenhouden om een vrij leven te leiden. Het lijkt dan misschien onmogelijk, maar de constatering dat het nog niet gedaan is wil niet zeggen dat iets onmogelijk is. Ik kan uit mijn eigen leven tal van voorbeelden bedenken waarin dit het geval was, en ik durf te wedden dat dit ook voor jou zo is.
“Andy Dufresne: 'That's the beauty of music. They can't get that from you...haven't you ever felt that way about music?'
Red: 'I played a mean harmonica as a younger man. Lost interest in it though. Didn't make much sense in here.'
Andy: 'Here's where it makes the most sense. You need it so you don't forget.'
Red: 'Forget?'
Andy: 'Forget that...there are places in this world that aren't made out of stone. That there's something inside...that they can't get to, that they can't touch. That's yours.'
We reageren allemaal op impulsen van buitenaf. Reacties in de vorm van gedachten, emoties en acties. Maar zoals tal van wetenschappers al hebben aangetoond; er is enkel subjectieve realiteit. Hoe jouw en mijn wereld er werkelijk uitziet, kan een wereld van verschil zijn – ook al leven we in hetzelfde dorp, dezelfde straat of zelfs dezelfde woning. De mate van vrijheid die we ervaren is daarmee initieel niet afhankelijk van wat er buiten je gebeurt, maar hoe je de vertaalslag maakt naar wat het voor jou betekent. Zelfs in gevangenschap is er nog een grote mate van vrijheid, zoals de conversatie tussen Andy Dufresne (Tim Robbins) en Ellis “Red” Redding (Morgan Freeman) in de fil The Shawshank Redemption. Vergeet daarom nooit dat in wat voor wereld je ook leeft, je altijd de dirigent bent van je eigen leven, en dat je mind jouw dirigeerstokje is.
“Our deepest fear is not that we are inadequate, but that we are powerful beyond measure. It is our light, not our darkness, that frightens us. We ask ourselves, who am I to be brilliant, gorgeous, handsome, talented and fabulous? Actually, who are you not to be? You are a child of God. Your playing small does not serve the world. There is nothing enlightened about shrinking so that other people won't feel insecure around you. We were born to make manifest the glory of God within us. It is not just in some; it is in everyone. And, as we let our own light shine, we consciously give other people permission to do the same. As we are liberated from our fear, our presence automatically liberates others.”
Hoewel deze quote uit de 2005 op waarheid beruste film “Coach Carter” afkomstig is, is het origineel toe te wijden aan Marianne Williamson, een Amerikaanse schrijver, spiritueel leider, politica en activiste, wiens woorden later nog geciteerd werden door niemand minder dan Nelson Mandela.
Laat deze quote je herinneren aan het feit dat je groter bent dan je grootste angsten en onzekerheden. In plaats van jezelf klein te houden of voor je duisternis weg te lopen door je in je eigen gevangenis op te sluiten, breek vrij door je los te maken van schakels die je vasthouden in een leven van middelmatigheid of een wereld van onzekerheid.
We mogen dan Bevrijdingsdag in zwaar beperkte vrijheid vieren, onthoud één ding: niemand kan je eigen vrijheid, je ultieme vrijheid van je afnemen. Geen regering, geen politieman of -vrouw, geen virus. Niets.
Vrijheid in liefde
Ik heb meer dan 30 jaar zonder werkelijke vrijheid geleefd. Restricties waren er overal, al vanaf mijn zevende. Maar wat ik geleerd heb in de afgelopen drie decennia, is dat vrijheid in je zit. Het is niet iets waar we noodzakelijkerwijs op zoek naar moeten gaan buiten onszelf.
En hier is de ironie. Vrijheid is synoniem voor liefde. Leef je vanuit liefde, dan leef je een vrij man of vrouw. Liefde staat recht tegenover angst. Niet haat, maar angst. En in deze angstige tijden, waar we geloven dat er elk moment opnieuw een onzichtbare vijand ons kan binnendringen en alles van ons kan afnemen, is het juist de liefde – voor onszelf, en voor anderen, die ervoor zorgt dat die onzichtbare vijand buiten blijft.
Zoals ik het nu zie, heb je drie keuzes:
- Je doet niets, hoopt op het beste en wacht af om te zien wat er gebeurt.
- Je houdt je klein, blijft een gevangene van je eigen mind, verwijt anderen en belt de kliklijn omdat je anderen ziet doen wat jij eigenlijk zou willen durven.
- Je kijkt jezelf diep in je eigen ogen aan en betreedt de donkere delen van je mind met moed. Moed is niet de afwezigheid van angst; het is in staat zijn om door te gaan ondanks de angst.
Of je deze blogpost nu leest als iets persoonlijks of als reflectie op hoe we vandaag onze 75e Bevrijdingsdag vieren en voelen dat er iets moet veranderen, de keus is geheel aan jou. Ik hoop alleen dat je er iets goed mee doet; dat jouw wereld vrijer, rijker en beter maakt dan dat het ooit geweest is.
Je karakter is niet bepaald door de acties die je neemt, maar door de keuzes die je maakt. En vaak genoeg zijn het de moeilijkste keuzes die voor de beste resultaten zorgen.
Bevrijd jezelf uit je eigen gevangenis. Leef in werkelijke vrijheid. Want wie niet in vrijheid van binnen leeft, kan nooit in vrijheid buiten leven.
Vier Bevrijdingsdag zoals je nog nooit hebt gedaan. Maak vandaag het begin van een ongekend nieuw leven, een leven zonder schakels, zonder tralies, zonder grenzen – wat er ook buiten je plaatsvindt. Zing, dans, huil, lach en bewonder jouw leven. Laat van je horen. Laat jezelf horen.
Stel je voor dat 17 miljoen mensen dat zouden doen. Dan heb je echt een Bevrijdingsdag.
Leef in vrijheid. Leef in liefde. Voor jezelf. Voor eenieder.
Op jouw succes,
Robert
“We mogen dan Bevrijdingsdag in zwaar beperkte vrijheid vieren,…” Ik ervaar het helemaal niet zo. Er zijn redenen om (tijdelijk) fysieke contacten te minimaliseren. Mijn hoofd is niet veranderd, ik geniet van mijn werk, van mijn plek, van het realiseren van mijn plannen, dat gaat allemaal door.
Tegelijkertijd onderschrijf ik geheel alles dat je schreef over tralies en gevangenissen, we zijn geconditioneerd en er is voldoende te sleutelen om daar onderuit te komen. Het zal denk ik niet klaar zijn als we ons leven weer moeten beëindigen.
Er is niks mis mee om jezelf af en toe dingen te moeten ontzeggen. Maar er is ook niks mis mee met jezelf te zeggen – af en toe: “Now it’s time – to finish the wine.” (Robert Wyatt in een song van Hatfield & the North, een handvol decennia geleden.)