De Schuldige, Het Slachtoffer En De Verantwoordelijke

Ben jij altijd gelukkig, vrolijk en blij? Natuurlijk niet, dat is niemand. Als je elke dag gelukkig zou zijn, zou je of in een waanwereld leven of verlicht zijn. En voor zover ik kan beoordelen, ben je geen van beide. En dat is prima. Maar als je dan niet zo lekker in je vel zit, en dingen gaan niet zoals ze je wilt dat ze gaan, wie is dan de schuldige?

Het lijkt een no-brainer, maar toch doen we lang niet altijd wat we weten, ook al weten we wat we zouden moeten doen. Deze kloof tussen kennis en gedrag zorgt meer dan eens voor onaangename gevoelens en gedachten waar lang niet altijd makkelijk uit te komen is.

Je kunt natuurlijk de schuld geven aan anderen of zelfs aan ene meneer Murphy, als je weer eens “zo’n dag” hebt. Maar feit is dat niemand je iets kan laten voelen zonder jouw toestemming. Klinkt gek, misschien wel tegenstrijdig zelfs. Maar zonder jouw toestemming kan niemand iets zeggen of doen wat jou triggert om op een bepaalde manier te reageren. Het feit dat je zo geconditioneerd bent, of dat je jezelf zo geconditioneerd hebt – het Als – Dan principe, dat niets meer is dan een set regels dat je zelf hebt aangenomen – laat je voelen en handelen volgens de patronen die je jarenlang hebt aangehouden.

Om een ander dus de schuld te geven voor hoe jij je voelt is net als verwachten dat met jouw wil alleen het ophoudt met regenen. Je bent 100% verantwoordelijk voor je eigen gedrag, gevoelens en gedachten.

Van slachtoffer naar verantwoordelijke

Nu probeer ik niet verheven te klinken boven jou of wie dan ook. We stappen allemaal van tijd tot tijd in de rol van slachtoffer, waarbij we anderen de schuld geven over hoe wij ons voelen. Maar met die schuld komt ook de macht en de controle die we uit handen geven. Immers, als een ander je boos, verdrietig of ongelukkig kan maken, dan zou je logischerwijs ook moeten kunnen concluderen dat een ander je gelukkig, blij en opgewekt kan maken. En ook dat, helaas voor sommigen, is een aanname die berust op aangeleerde hulpeloosheid.

Aangeleerde hulpeloosheid is een (gemoeds)toestand die optreedt nadat een persoon herhaaldelijk een stressvolle situatie heeft ervaren. Ze gaan geloven dat ze de situatie niet kunnen beheersen of veranderen, dus proberen ze het niet – zelfs niet wanneer er mogelijkheden voor verandering beschikbaar komen.

Wanneer er dus een opeenstapeling van situaties komen die je op die momenten niet kunt veranderen, dan creëer je voor jezelf een overtuiging (dat zich uiteindelijk nestelt als gedrag) die je vasthoudt in je eigen hulpeloosheid.

In deze staat is het niet ongewoon om te hopen, wensen en zelfs te bidden voor positieve verandering. Nadeel is echter, dat inactief gedrag nooit zal leiden tot verandering; daar ben je, wederom, zelf verantwoordelijk voor.

Accountabilityy

De keerzijde van slachtoffergedrag is dat van accountability, beter bekend als toerekenbaarheid of verantwoordelijkheid. In deze staat houd je de verantwoordelijkheid bij jezelf voor wie en waar je bent in het leven en wat je doet. Dit geldt zowel voor je reacties op wat er buiten je gebeurt alsook de keuzes die je maakt om je te voelen zoals je je voelt.

De grote vraag is dan ook: hoe kom je van slachtoffer naar verantwoordelijke?

Onderzoek en patroondoorbraak

Een simpele benadering is om jezelf en je eigen gedrag eens goed onder de loep te nemen. Welke patronen in je gedrag bepalen doorgaans voor specifieke en al dan niet voorspelbare gevoelens?

Eén aspect kan zijn, dat je kampt met een gebrek aan zelfvertrouwen of eigenwaarde, en dat je als gevolg daarvan je geluk buiten jezelf zoekt omdat je gelooft dat je er zelf niet toe in staat bent dit bij jezelf te genereren.

Een ander aspect kan zijn dat je te maken hebt met een (serie van) traumatische ervaring(en) die je onbewuste hebben gestructureerd om te geloven dat het gevaar van die situatie toen nog steeds in het hier en nu aanwezig is. Je handelt op onbewust niveau nog steeds vanuit een angstige behoefte aan veiligheid.

Weer een andere reden voor slachtoffergedrag kan zijn, is dat je de lat voor jezelf te vaak te hoog hebt gelegd met de verwachting dat je je doel zou behalen. Anders gezegd: je creëerde diverse keren een verwachting over je eigen kunnen dat je opzette voor een teleurstelling die dientengevolge leidde tot de overtuiging dat je ‘het’ niet kon realiseren.

Je zelfvertrouwen, eigenwaarde en zelfliefde vergroten is niet moelijk. Het vergt alleen tijd, continuïteit en regelmaat. Er zijn tal van manieren om je zelfvertrouwen en eigenwaarde te vergroten. In mijn gratis eBook ‘Sterker Dan Ooit’ vind je zelfs meer dan 50 tips.

Het behandelen van een traumatische ervaring vergt een therapeut die je begeleidt in je proces om eerst de ervaring te neutraliseren uiteindelijk met het versterken van je zelfvertrouwen kan ondersteunen.

En ligt de lat te hoog, dan is systematisch en consistent toewerken naar de persoon die je wel wilt zijn een absolute must. Het ligt niet zozeer aan je normen, als wel aan de ruimte die je jezelf geeft om die persoon te worden die in staat is op de manier te leven zoals jij dat wilt. Door eerst je huidige status te accepteren en vervolgens toe te werken naar het veranderen van patron in je denken en doen, doorbreek je de vicieuze cirkel die je hebt gecreëerd.

Wat het ook is dat ertoe geleid heeft dat je met een slachtoffermentaliteit kampt – al dan niet in combinatie met aangeleerde hulploosheid – wees je ervan bewust dat je je elk gedrag kunt veranderen. Dat je hierin met de juiste hulp en begeleiding, bijvoorbeeld een coach of psychotherapeut, beter beslagen ten eis komt is hopelijk eveneens een no-brainer.

Je eigen gedrag onder de loep nemen en zien waarom je doet wat je doet, en welke uitwerkingen dit heeft, is in mijn optiek iets wat we allemaal zouden mogen blijven doen, hoe oud je ook bent en waar je ook staat in het leven.

Leer jezelf kennen. Dat is een continu proces, omdat we ook constant veranderen. Maar het is er wel een die meer dan de moeite waard is omdat het je in de bestuurdersstoel houdt van je eigen leven. Wat voor dag het ook is, wie wat ook zegt of doet, en welk weerstype het ook is: je bent en blijft de koning(in) over jouw leven.

Hier is mijn vraag voor jou: wat doe jij wanneer je dag hebt waarin je de ander de schuld geeft (of de neiging daartoe hebt)?

Ik ben benieuwd naar je ervaring. Laat daarom hieronder je reactie achter en ik kom er zeker bij je op terug.

Op jouw succes,

Robert

Als je dit artikel over zelfverantwoordelijkheid interessant vond, deel het dan met vrienden uit je sociale netwerk door op de social mediaknoppen hieronder te klikken.

PS: kom je steeds weer die momenten tegen waarin je niet sterk in je schoenen staat? Is het tijd om echt de basis te leggen voor een leven van zelfvertrouwen en eigenwaarde? Download dan hier mijn gratis boek Sterker Dan Ooit.