Het Komt Niet Aan

"Dames en heren, we naderen station Haarlem. Denkt u bij het verlaten aan uw bagage. Reist u met een OV-chipkaart, vergeet dan niet uit te checken.” Met deze woorden rijdt de trein waarin ik zit het station van Haarlem in. En weer betrap ik mezelf erop dat ik dat ik me afvraag waarom de machinist dit nou zegt.

Een lichte gissing zou kunnen aantonen dat de machinist me erop attent wil maken dat ik mijn eindbestemming bereikt heb, ik mijn bagage moet meenemen en ik met mijn OV-chipkaart uitcheck, als ik die zou hebben tenminste. Maar dat is niet wat ze zegt. Althans, zo lijkt het als je wat dieper ingaat op de woorden die de machinist omroept.

Denk eens aan…

Toen ik een paar jaar na de millenniumwisseling bezig was met mijn opleiding NLP-Practicioner leerde ik van mijn trainer iets over de betekenis van woorden en hoe het bewustzijn alsook het onderbewustzijn woorden tot zich neemt.

Je hebt woorden, die een sterk gevoel oproepen bij je – woorden zoals kracht, negatief en enorm. Je hebt ook woorden die op zichzelf je communicatie verzwakken en/of niet veel betekenis hebben – woorden als ongeveer, nogal en een beetje, En je hebt woorden die ervoor zorgen dat je boodschap minder goed aankomt, zorgen voor verwarring en je enkel doen focussen op de krachtige woorden van de zin.

Witte boterham met pindakaas

Ik zal het je uitleggen. Dat doe ik door middel van een kleine oefening, waarbij je niets hoeft te doen, behalve verder gaan met lezen. In deze oefening vraag ik je niet te concentreren op een witte boterham. Ovenvers, net van de bakker afkomstig, waarbij het brood zelfs nog zo lekker warm aanvoelt. En dat beleg je dan vervolgens met een heerlijke laag boter en een nog dikkere laag pindakaas. Misschien heb je zelfs een lievelingspindakaas – met of zonder nootjes en doe je er misschien zelfs nog wat extra's bovenop, zoals hagelslag, een beetje suiker of wat plakjes banaan. Zie je het voor je? Ok. Denk er nu niet aan.

De kans is groot dat het je nauwelijks of zelfs helemaal niet is opgevallen dat je mind over het woordje ‘niet’ heen leest. Of, dat je nogal wat moeite moet doen om het beeld van een witte boterham belegd met pindakaas uit je hoofd probeert te krijgen. Dat komt omdat het woord 'niet' over het algemeen niet aankomt in je onderbewustzijn.

Hoe je mind werkt

De manier waarop onze mind werkt is tweeledig. Je mind snapt woorden namelijk enkel als beelden en emoties. Wanneer er een vertaling wordt gemaakt door je mind, dan vindt een transformatie van woorden naar beelden (en/of emoties) plaats. Je hoort het woord ‘boterham’ of ‘pindakaas’ en vrijwel direct gaat je mind aan de slag in zijn enorme archief (daar waar al je herinneringen opgeslagen zijn) om te zoeken naar het beeld ‘boterham’ of ‘pindakaas’. Wanneer je mind het woord in het bijbehorende plaatje gevonden heeft, associeert je mind het met elkaar, zodat je snapt waar het gesprek of onderwerp over gaat. Dit gebeurt in honderdsten van een seconde.

Hetzelfde geld voor gevoelens. Je mind gaat op zoek naar een gevoel of emotie dat bij het woord past (probeer het maar eens met het woord ‘zoenen’, ‘eerste liefde’ of ‘middelbare school’). Onmiddellijk komt er een gevoel naar boven wat opgeslagen is in je onderbewuste dat zich associeert met het onderwerp of het gesprek.

Het woord ‘niet’ komt dus niet of nauwelijks aan, zeker als je het in een zin gebruikt waarin je een opdracht geeft aan de mind om er een plaatje van te maken, en er vervolgens een dikke vette streep doorheen haalt om te zeggen dat je eigenlijk het tegenovergestelde zou moeten doen.

Een oplettend persoon zou dus kunnen denken dat de NS er op subliminale manier op uit is haar reizigers te doen vergeten uit te checken, en zo mogelijk een extra omzet te genereren. Als dit het geval is: lekker bezig NS! Een betere omroep zou zijn: “Als u met een OV-chipkaart reis, denk er dan aan uit te checken!”

Maar laten we niet uitgaan van complottheorieën. Want als je er op gaat letten, dan zul je bemerken dat deze constructie te pas en te onpas wordt gebruikt in onze taal. We schetsen eerst een scenario, en trachten vervolgens deze te ontkrachten door ergens in de zin het woord ‘niet’ te stoppen, in de hoop dat de ontvanger van de boodschap heeft opgelet en snapt dat het beeld of het gevoel dat zojuist is opgeroepen exact het tegenovergestelde is van wat er werkelijk wordt bedoeld.

Wees je dus bewust van wat je zegt, van de woorden die je kiest en het beeld of de emotie die je bij de ander oproept. Als het niet je bedoeling is om niet een verwarring te doen laten ontstaan, dan doe je er geenszins niet goed aan het woord niet niet te gebruiken. Of niet? – Nee, inderdaad niet 🙂

Zo is het niet voor niets.

Op jouw succes!

Robert