Vanaf het moment dat je geboren bent ervaren we feitelijk maar twee soorten angst. Deze angsten zijn natuurlijk, niet aangeleerd, en verdwijnen in de eerste jaren van je opvoeding. Alle andere angsten die je kunt bedenken zijn daarna aangeleerd, en dat betekent dat, ongeacht de jarenlange conditionering, je van elke angst kunt afkomen.
Of het nu gaat om de angst om afgewezen te worden, of om de angst om alleen te blijven, of welke andere angst je in jouw eigen leven naar boven kunt voelen komen, in bijna 100% van de gevallen kunnen we deze angst terugleiden tot één van twee kernangsten.
Angst voor kritiek
De eerste angst, waar ook diverse andere angsten uit voortkomen, is de angst voor kritiek.
Al tijdens onze opvoeding krijgen we te maken met diverse situaties waarin we geconditioneerd worden om kritiek als een negatieve of slechte kwaliteit te zien, en in de jaren die volgen zullen we er daarom alles aan willen doen om kritiek te vermijden.
Zelfs je eigen ouders, die, als je iets fouts had gedaan, of, omdat ze zelf niet lekker in hun vel zaten op dat moment en jij de spreekwoordelijke olie op het vuur gooide door een actie die alleen het bloed onder de nagels van de ouders kan krijgen, maakten deel uit van je ontwikkeling om kritiek te vermijden. Meestal gebeurde dit in de vorm van een uitbrander; ze wilden je de juiste gedragscodes meegeven of je trainen om te laten zien dat ander gedrag betere resultaten geeft.
Veel mensen hebben op latere leeftijd nog steeds last van de angst voor kritiek, en gaan daardoor vaak communicatieconfrontaties uit de weg, bijvoorbeeld met hun partner, of gaan direct in de tegenaanval wanneer ze een kritische noot ontvangen. Beide gedragingen wijzen op een oude trigger die afgaat, en het zorgt voor nieuwe problemen en indiceert daarmee dat verandering van deze trigger nodig is.
Angst om te falen
De tweede angst waar velen van ons mee te maken hebben is de angst om te falen. Faalangst is mogelijk de grootste angst die gigantische consequenties heeft op ons dagelijks functioneren. Het weerhoudt iemand ervan om doelen te stellen, nieuwe vaardigheden te ontwikkelen, relaties aan te gaan, fitter te worden of werk te doen dat werkelijk aansluit bij hun passie of purpose.
Faalangst kent diverse vertakkingen, en deze kun je terugvinden op elk vlak in het leven; van relaties en liefde tot financiën en geld, en van werk en carrière tot persoonlijke groei.
Faalangst, net als angst voor kritiek, werkt verlammend en zorgt vaak voor inactiviteit. We doen niets, alsof we aan de grond genageld zijn, kijkend als een hert in de koplampen van een situatie, waar we bang voor zijn. Het verkleint je comfortzone, verlaagt je vitaliteit en financiële potentieel, verslechtert je relaties met anderen en jezelf en zorgt ervoor dat je ver onder je niveau presteert. Hou je dit lang genoeg aan, dan is elke stap buiten je slinkende comfortzone er een waar je steeds meer tegenop ziet.
Je kunt je gelukkig altijd losbreken van faalangst of angst voor kritiek.
De Goede Kant van Angst
Angst mag dan, zoals we in het Nederlands zeggen, een slechte raadgever zijn, het bied je wel informatie waar je wat mee kunt. Die van angst is namelijk dat je je beter dient voor te bereiden op wat er gaat komen. Angst vertelt je dat je waarschijnlijk nog niet alles hebt gedaan dat je moet doen om met een gerust en zelfverzekerd hart deze situatie aan te kunnen gaan. Met deze feedback kun je die acties ondernemen om je voorbereidingen te verbeteren, waarmee je tegelijkertijd ook je angst zult verminderen.
Heb je al het nodige gedaan om je op de beste manier voor te bereiden op wat er gaat komen, en voel je nog steeds angst in je lijf, dan kan het goed zijn dat je mind functioneert op een automatische piloot. In zo’n geval is het belangrijk om een reality-check te doen, en je mind te vertellen dat je er alles aan gedaan hebt om je voor te bereiden. Ondanks eventuele onzekerheden, die toch altijd zullen blijven (je kunt immers nooit de toekomst in z’n geheel voorspellen) doe je er in zo’n geval goed aan om deze feedback aan je mind te geven, waarin je het laat weten dat je er alles aan gedaan hebt, en dat je niet meer controle kunt uitoefenen op wat er gaat komen. Dit zorgt vaak al voor een flinke vermindering in de angst die je ervoor ervoer.
Besef dat elke emotie die je voelt, en daar valt angst ook onder, niet per definitie een slechte emotie is. Zelfs de negatieve emoties die niemand wil ervaren, behoren tot de opties om te voelen, en in alle gevallen zijn de zogenaamde negatieve emoties meer dan de moeite waard om naar te kijken en te luisteren. Ze hebben allemaal een boodschap die je kan helpen om vooruit te komen. Angst heeft ook een boodschap: kom in actie door je beter voor te bereiden.
Misschien heb je ooit wel eens van iemand gehoord dat het Engelse woord voor angst, fear, een acroniem is voor False Expectations Appearing Real. Hoewel we met enige creativiteit van elk woord wel een acroniem kunnen maken, heeft deze wel een dekkende lading. Angst is namelijk geen projectie van de werkelijkheid, maar een vooronderstelling van een onzekerheid. Eén van de bekendste voorbeelden waar we allemaal mee te maken hebben is het Als-Dan principe: Als … gebeurt, dan voel/reageer/doe/kan ik … (niet meer).
Angst is dus een aanname over iets wat in de toekomst kan gaan gebeuren, wanneer de ergste omstandigheden bij elkaar zouden komen, en op basis van deze angst maken we vaak die keuzes die leiden tot het vermijden van die geanticipeerde pijn. Helaas brengt dat ook één of meerdere beperkingen in het hier en nu met zich mee; “als ik straks tijdens mijn blind-date een oninteressante en ongeïnteresseerde man tegenover hem heb zitten, dan heb ik weer een verloren avond, dus laat ik daarom maar niet meer op blind-dates gaan, want dan hoef ik me ook niet afgewezen te voelen.”
De anticipatie op wat er fout kan gaan wordt dus versterkt door de berichtgeving die angst met zich meebrengt. Zeker wanneer we geloven dat angst de enige waarheid vertolkt, beperkt deze angst ons in dat waar we vaak het meeste naar verlangen.
Bedenk daarom dat wanneer je angst ervaart, het niet betekent dat je het niet moet doen, maar dat het een boodschap is waar je goed aan doet naar te luisteren – en vervolgens actie op blijft ondernemen.
Niemand heeft ooit zijn angst overwonnen door niets te doen; het zijn juist die mensen die het grootste succes behalen die ondanks hun angst acties bleven nemen om tot hun ideaal, visie of doel te komen.
We hebben allemaal te maken met angst, niemand uitgezonderd. Wat je ermee doet is waar het verschil zit tussen een persoonlijke overwinning en een persoonlijke nederlaag.
Angst: slechte raadgever, maar goede adviseur. Geen realiteit, maar worse-case scenario schets. De kern van zoveel onnodige emotionele pijn, en tegelijkertijd ook een goede motivator voor verandering en verbetering. De keuze is aan jou.
Hier is mijn vraag voor jou vandaag: ben jij wel eens ergens bang voor geweest, maar heb je uiteindelijk toch die angst onder ogen gezien of overwonnen? Hoe heb je dat gedaan? Laat hieronder jouw reactie achter, en ik kom er zeker bij je op terug.
Op jouw succes,
Robert
Als je dit artikel over angst waardevol vond, deel het dan met jouw vrienden en volgers door op de Facebook, WhatsApp en Mailknoppen hieronder te klikken, zodat zij ook van deze informatie kunnen profiteren.
Beste Pim,
Wat moet je blij zijn met zo’n lieve en sterke vrouw die je hierin heeft geholpen. Ik kan me goed voorstlelen dat het je heeft gerustgesteld om van iemand te horen dat die leeuwen en beren er niet hoefden te zijn, of dat alles al goed gergeld was.
Uit je woorden proef ik een angst voor het verlies vna controle; angst voor het onverwachte of voor dat waar je nu net geen rekening mee gehouden hebt, klopt dat? Zo’n angst kan teruggeleid worden naar de angst om te falen.
Beste Robert,
Ik was altijd vreselijk bang als ik op vakantie moest. De reden was dat ik altijd overal leeuwen en beren zag.
Mijn vrouw hielp mij daar altijd overheen door op me in te praten. Er is nooit iets mis gegaan op vakantie, maar de angst blijft.