“Communicatie is een vak apart” wordt vaak gezegd. Elke dag brengen we onze eigen boodschap over naar anderen, zonder erbij stil te staan hoe de boodschap overkomt. Wat met goede intenties gezegd wordt kan dikwijls overkomen op een manier die niet zo bedoeld is. In dit artikel wil ik je uitleggen hoe je je woorden zo kunt inzetten om de ander sneller bereid te vinden aan jouw verzoek gehoor te geven.
De Betekenis van Communicatie
Hoe en wat je zegt bepaalt hoe de ander reageert. Ook al kun je niet met zekerheid zeggen op welke manier de ander zal reageren, je kunt wel anticiperen op wat voor impact jouw woorden hebben. Daarmee ligt een groot deel van de kracht van communicatie bij jezelf; het resultaat telt, en niet enkel de inhoud, toch?
Met deze wetenschap in je achterhoofd wil ik je graag het verschil uitleggen tussen een eis en een verzoek, en hoe de juiste intentie, woorden, gevoelens en behoeftes die erachter liggen de vorm bepalen van de wijze waarop je communiceert.
Het Verschil Tussen Een Verzoek En Een Eis
In één van mijn vorige blogs heb ik je al verteld dat het belangrijk is om je gevoelens en je behoefte die eronder ligt, duidelijk over te brengen, zodat de ander niet hoeft te reageren vanuit schuld of schaamte.
Door je boodschap zo te verpakken houd je de volledige verantwoordelijkheid bij jezelf over wat je voelt of nodig hebt en bied je de ander de optie om vanuit compassie en empathie deze behoefte als bijdrage vanuit henzelf aan jou te geven.
Wanneer je echter wel een verzoek doet, bijvoorbeeld door een vraag te stellen, dan is het belangrijk dat de ander het ook als een verzoek ervaart en niet als een eis. Wanneer de ander het als een verzoek ontvangt, dan is het een cadeautje, omdat de ander daarmee de kans krijgt om te doen wat mensen graag willen doen – om aan het welzijn van anderen bij te dragen. Maar niemand hoort graag een eis. Dit bedreigt onze autonomie.
Wat is dan het verschil met een eis?
Een eis is wanneer iemand gelooft dat als zij niet doen wat de ander vraagt, ze op één of andere manier gestraft, afgewezen, beschuldigd of beschaamd zullen worden. Wanneer mensen een verzoek als een eis zien dan hebben ze twee keuzes: vanuit ondergeschiktheid eraan toegeven of ertegen rebelleren. In beide gevallen wordt de persoon die het verzoek uitspreekt als dreiging gezien en neemt de bereidwilligheid van de ander om met compassie te luisteren, aanzienlijk af.
Hoe meer we in het verleden anderen de schuld hebben gegeven of ze schuldig hebben laten voelen toen ze niet op ons verzoek ingingen, hoe groter de kans dat onze verzoeken nu als eisen gehoord worden. En daar betaal je flink voor – in ieder geval tot de mate waarin anderen beschuldigd of zich gestraft voelen, en deze bagage in elke relatie met zich zullen meedragen en daardoor een eis horen in elk verzoek.
Laten we eens kijken naar twee variaties op één scenario.
Jan zegt tegen Janine: “Ik ben eenzaam en wil graag dat je de avond met me doorbrengt.” Is dat een verzoek of een eis? Het antwoord is dat we dit nog niet weten. Pas wanneer we zien hoe Jan Janine behandelt als zij niet op zijn verzoek ingaat.
Stel dat ze antwoordt: “Jan, ik ben erg moe. Hoe is het voor je als je iemand anders vindt die met je wil zijn vanavond?” Als Jan antwoord “Typisch van je om zo egoïstisch te zijn”, dan was zijn verzoek in feite een eis. Zijn vaardigheid om te kunnen reageren vanuit empathie voor haar rust ontbreekt, en hij neemt haar kwalijk hoe ze geantwoord heeft.
Overweeg een tweede scenario voor deze situatie. Jan zegt “Ik ben eenzaam en wil graag dat je de avond met me doorbrengt”. Janine zegt: “Jan, ik ben echt moe en wil graag wat rust. Als je gezelschap wilt, hoe is het dan voor je dat je iemand anders vindt met wie je de avond kan doorbrengen?”
Jan draait zich weg en zegt niets. Janine voelt dat er iets is en zegt: “Zit je iets dwars?” Jan antwoordt” “Nee”. Janine: “Kom op Jan, ik voel dat er iets aan de hand is. Wat is het?” Jan: “Je weet hoe eenzaam ik me voel. Als je echt van me hield, dan zou je de avond met me doorbrengen.” Nogmaals” in plaats van empathisch te reageren met Janine’s behoeften, interpreteert Jan dat Janine niet van hem houdt en dat ze hem heeft afgewezen.
Hoe meer we gedrag, dat niet voldoet aan onze verwachtingen, als afwijzing zien, hoe groter de kans wordt dat onze verzoeken als eisen gehoord worden. Dit leidt tot een self fulfilling prophecy. Hoe meer mensen een eis horen, hoe minder ze kunnen genieten van het gehoor geven aan onze verzoeken.
Aan de ander kant kun je zien dat Jan’s verzoek een oprecht verzoek zou zijn, en niet een eis, als zijn reactie op haar antwoord een respectvolle erkenning van haar gevoelens en behoeftes betrof. Hij had dus kunnen reageren met bijvoorbeeld” “Oké Janine, je voelt je dus moe en ik begrijp dat je rust nodig hebt vanavond.” Nu hij empathie heeft getoond en nog steeds haar wilde laten zien dat er nog een andere optie is waarin ze beiden hun eigen behoeftes bevredigd kunnen krijgen door naar een oplossing te zoeken, dan was ze wellicht daartoe bereid geweest.
We kunnen anderen helpen het vertrouwen te geven dat we een verzoek indienen en niet een eis op tafel leggen, door aan te geven dat we enkel willen dat de ander gehoor geeft aan ons verzoek, wanneer de ander uit vrije wil daartoe bereid is. Zeg bijvoorbeeld “Zou je bereid zijn om ter tafel te dekken?” in plaats van “Ik wil graag dat je de tafel dekt”
De krachtigste manier om aan te geven dat we een oprecht verzoek hebben en niet een eis, is door empatisch naar mensen te zijn. Als ze om wat voor reden dan ook niet willen ingaan op het verzoek, dan laten we zien dat we een verzoek hebben en niet een eis. Als je bereid bent om op empathische wijze te laten zien dat je de ander begrijpt wat het is dat ze tegenhoudt om te doen wat je ze gevraagd hebt, dan heb je in mijn optiek een verzoek gedaan en niet een eis neergelegd.
De keuze om een verzoek te doen en niet een eis te hebben, wil niet zeggen dat je moet opgeven wanneer iemand ‘nee’ op je rekest geeft. Het betekent echter wel dat we niet moeten doorgaan met overtuigen totdat we weten wat het is dat de ander ervan weerhoudt om ‘ja’ te zeggen.
In staat zijn om je oprechte verzoek te uiten betekent ook dat je bewust bent wat het doel is dat je wilt bereiken. Als je doel enkel is om het gedrag van anderen te veranderen of om je zin te krijgen, dan is deze vorm van communicatie niet een geschikte tool.
Het doel van deze vorm van communicatie is het tot stand brengen van een verbinding dat gebaseerd is op eerlijkheid en empathie. Wanneer anderen het vertrouwen hebben dat je intentie enkel het verbeteren van de kwaliteit van de relatie betreft, en dat dit proces eenieders behoefte vervult, dan kunnen ze erop vertrouwen dat je verzoek werkelijk een verzoek is, en niet een gecamoufleerde eis is.
Het bewustzijn van dit doel is niet makkelijk om vast te houden, zeker voor ouders, docenten, managers, wiens werk erom draait om anderen te beïnvloeden en resultaten te verkrijgen.
In de eerste fases van het aanleren en inzetten van dit proces, kan het zijn dat je de componenten van deze vorm van communicatie op mechanische wijze toepast, zonder dat je er bewust van bent wat het onderliggende doel is. En het is belangrijk om er continu bewust van te zijn dat het doel niet is om te krijgen wat je wilt, maar om de kwaliteit van connectie te creëren dat geven vanuit compassie mogelijk maakt. Een manier waarin het mogelijk is om eenieders behoefte te laten vervullen.
Soms is het echter mogelijk dat wanneer je bewust bent van je intentie en je verzoek met zorg uitspreekt, dat mensen alsnog een eis horen; zeker als hun leven vol zat met eisen. Dit is met name waar wanneer je een functie hebt waarin autoriteit een rol speelt. Wanneer je praat met mensen die geen goede ervaringen hadden met anderen die zich autoritair opstelden of presenteerden, dan zie je dat ze op nagenoeg elke uitspraak reageren alsof het een eis was.
Kijk je naar deze mensen die een dergelijke ervaring hebben, dan loop je het risico dat je diagnose over hen enkel versterkt wordt.
Wanneer je een verzoek doet, is het ook goed om te mind te scannen op de volgende punten die makkelijk overkomen als een eis in plaats van een verzoek:
1. Zou moeten/ had moeten
Bijvoorbeeld “Hij zou zijn bord moeten opruimen na het eten”. Wat je ook vraagt; het zal hoogstwaarschijnlijk klinken als een eis.
2. Verdiensten
“Ik verdien het om een opslag te krijgen”. Ook dit klinkt eerder als een eis wanneer je een vraag stelt en niet als een verzoek.
3. Rechtvaardiging
“Het is gerechtvaardigd dat ik langer bij hem blijf”. Ook dit wordt hoogstwaarschijnlijk gehoord als een eis wanneer je vanuit deze gedachte iets zegt of vraagt.
4. Recht hebben
“Ik heb recht op meer vakantiedagen”. Ook hier wordt je verzoek eerder gehoord als een eis.
Wanneer je je verzoek op deze manieren vormgeeft, dan ontsnap je er niet aan dat je anderen beoordeelt of veroordeelt wanneer ze geen positief gehoor geven aan je verzoek. Elke keer dat je dit soort woorden gebruikt, loop je vergroot risico dat wat je wilt niet opgevat wordt als een verzoek naar een ander, maar als een eis.
Hier is mijn vraag voor jou vandaag: Toen je de laatste keer iets aan een ander vroeg, hoe reageerde de ander toen? Kun je nog terughalen wat precies de woorden waren hoe jij je verzoek vormgaf?
Ik ben benieuwd naar je reactie. Laat daarom hieronder je comment achter en ik kom er zeker bij je op terug.
Op jouw succes,
Robert
Als je dit artikel over het verschil tussen een eis en een verzoek waardevol vond, deel het dan met je vrienden en contacten uit je netwerk door op één van onderstaande social mediaknoppen te klikken.
