De Beste Keus

“Iedere keus is de beste die je op dat moment  beschikbaar hebt”

Een uitspraak van Jan, Een man die me leerde hoe ik knopen kon doorhakken; een geweldige tool voor eeuwige twijfelaars. Maar ook een man die me leerde hoe ik ondanks tegenslagen van binnenuit en van buitenaf mezelf sterk kon maken en houden en mijn leven kon gaan optimaliseren. Een man met vele talenten, die hij gedurende de laatste fase van zijn leven heeft overgebracht naar een klein aantal studenten, waaronder ikzelf.

Zijn uitspraak komt, nu jaren later, nog steeds als een duveltje uit een doos tevoorschijn wanneer ik te maken heb met keuzes. En nog steeds weet ik niet of zijn visie op het thema keuzes de juiste is.

Small

Met triviale zaken, zoals het bestellen van een koffie of een chocolademelk bij een kiosk terwijl je staat te wachten op de trein, is het niet moeilijk om snel de knoop door te hakken. Je weegt in een flits van een seconde af wat het ergste is als je de verkeerde beslissing zou nemen, of wat je het meeste plezier op zou leveren, en op basis van deze zelfgemaakte hypothese hak je de knoop door en kies je voor het op dat moment lekkerste drankje.

Medium

Maar hoe zit het met keuzes die iets groter zijn? Sinds korte tijd leef ik in een nieuwe woning, en er zijn nog een hoop spullen die ik in mijn huis wil hebben: een bank, een bureau, kledingkast, en natuurlijk alle nodige accessoires. In dergelijke gevallen overweeg je wat voor een bank of bureau je wil hebben. Stof, leer, hout of plastic, en zo ja, in wat voor kleur en maat? Ik betwijfel of je de beste keus maakt wanneer je eenmaal hierin een keus hebt gemaakt.

Onder meer omdat je op basis van je huidige stemming en smaak een keuze maakt, en niet op basis van wat je stemming of smaak in de toekomst zal zijn. Immers, dat weet je nog niet. En het wordt wel een erg duur geintje wanneer je besluit om na een jaar alweer een compleet nieuwe inboedel te gaan kopen. Aan de andere kant lijkt de uitspraak wel weer te kloppen, omdat je de keus op ‘dit moment’ maakt en niet in de toekomst. De onzekere factor(en) kun je nog niet overzien en daarom heeft het geen meerwaarde om daar lang over te blijven piekeren. Je maakt een keuze omdat de smaak en stemming nu is wat hij is, niet wat hij was of wordt.

Bovendien – als we even een worst case scenario schetsen, dan zou je om de zoveel tijd een nieuwe inboedel hebben. Afgezien van het geld is dat ook nog wel te overkomen, toch?

Large

Een stap verder dan. Hoe zit het met intermenselijk contact? Relaties. Elke relatie (vriendschappelijk, zakelijk of intiem) heeft een begin en dat bouw je samen op. Jouw aandeel en dat van de ander vormt een synergie dat groter is dan de som van de individuele delen. Simpel gezegd: je krijgt meer uit de relatie dan dat je als twee individuen zou hebben. Dat maakt de relatie waardevol en zinnig om voort te zetten. ‘Geven en nemen’ hoor ik vaak om me heen, hoewel ik het liever heb over ‘geven en ontvangen’. Nemen is in mijn beleving zonder toestemming of op basis van aanname; ontvangen is op basis van de gunfactor vanuit de ander. Maar goed, dat terzijde.

Een ieder van ons heeft vast een keer de gedachte gehad om een bepaald soort relatie te beëindigen, ik denk in de meeste gevallen een intieme relatie. Hoewel in sommige gevallen de keuze niet makkelijk was, hakten we toch de knoop door. Bij vriendschappen lijkt de beslissing om de knoop door te hakken misschien zelfs lastiger en moelijker dan bij een intieme relatie vanwege de duur van de vriendschap.

In beide gevallen zijn het de factoren intensiteit, duur, diepgang en wisselwerking die ervoor zrogen dat het veelal niet gemakkelijk is om een punt te zetten achter de relatie. In ons schuilt een fundamenteel verlangen om verbonden te zijn met een ander en we zijn over het algemeen bereid om heel ver te gaan om dat verlangen te vervullen, zelfs tot het destructieve aan toe.

Een tijdje geleden had ik per email contact met een vrouw die me liet weten dat ze jarenlang bij haar vriend bleef, ondanks de fysieke, mentale en emotionele mishandleingen. Uit angst om de situatie nog erger te maken had ze destijds de keuze gemaakt om niet weg te gaan; ‘wat zou er gebeuren als hij haar zou opsoren?’. Als buitenstaander kon ik me niet voorstellen dat iemand zich willens en wetens liet mishandelen. In mijn raionele mind had ik de stap al voor haar gezet om de koffers te pakken en de eerste de beste trein te pakken naar waar dan ook.

Maar uiteraard is die keuze niet zo eenvoudig. Nog los van de vraag waar je dan heen zou moeten, bedacht ik me later pas dat de angst bij deze vrouw zo diepgeworteld was geweest, dat het aangevoeld moet hebben alsof ze uit een gevangenis moest ontsnappen.

Of het nu om vrienden gat die meer van je nemen dan dat ze je kunnen geven of om een relatie die je meer schade oplevert dan een fijne toekomst biedt, de uiteindelijke vraag is ‘welke keus is de beste om mezelf het beste te geven?’ De keus om een vriendschap (die feitelijk geen vriendschap meer is) of relatie te ontrafelen tot twee individuele wegen die elkaar niet meer zullen kruisen, levert soms meer op dan de verbintenis van de individuele delen. En dan is dat de beste keus.

Had mijn trainer toch gelijk. Iedere keus die je op dat moment maakt is de beste die je kunt maken. Een betere keus heb je niet, en voor een slechtere keus ga je natuurlijk niet. En of de weg van de ander jouw pad ooit nog eens kruisen mag… dat is een keus die je op dat moment kunt maken.

Op jouw succes… en onze keuzevrijheid.

Robert

PS: Ook niet kiezen is een keuze.